Hilemorfismoa

Platon eta Aristotelesen pentsamendu politikoa: Aristotelesen ustez gizakia animalia politikoa da; bizirik irauteko gizartean bizitzea derrigorrezkoa zaiolako, eta perfekzioa bakarrik ondo antolatutako gizartean bakarrik lortu dezakeelako. Gizakiak familia sortzen du, eta familiak elkartzean gizarte politikoa sortzen da. Platonen iritziz, familia oztopo bat da gizartea antolatzeko eta bere hiri idealeko zaindariei eta gobernariei debekatzen die familia bat eratzea. Estatuaren helburua herritarren zoriontasuna eta perfekzio morala lortzea da, lege zuzenak ezarriz eta hezkuntzaz arduratuz. Haien aburuz, zoriontsu izateko, lege zuzenak dituen hiri bat eratu behar da. Hezkuntzak herritarrei morala irakatsi behar die, bi arrazoengatik:1. hiri ideal batean herritarrak bertutedunak diraz, hortaz, estatuak bertuteak irakatsi behar dizkie hezkutzaren bitartez.2.Haurrak eta gazteak bertutezko ohituretan hezi behar dira. Baina ez haur guztiak, emakumeak, esklaboak, eskulangileak eta merkatiak ez dute bizitza bertutetsuko aukerarik, lana egin behar dutelako. Hau platonen iritziaren kontra zijoan, Platonen iritziz emakumeak ikasteko aukera ere bazuten eta batzuk ideiak ulertzera iritsiko dira gobernari bihurtuz.Herritarrak bertutedun bihurtzeko Platonen iritziz ideiak ulertzean bihurtuko dira, baina Aristotelesek, ordea, herritarrak bertutedun bihurtzeko ekintza bertutesu asko praktikatu behar dituzte. Justiziaren bi ikuspegi dituzte, Platon: herritar bakoitzak bere eginkizuna ondo betetzen duenean. Aristoteles: Legearekin eta merituarekin dauka harremana, herritar bakoitzak legeak dioenaren arabera bizi beharko du eta merezi duena emango zaio (dirua, baliozko gauzak). Platonek jabetza pribatua abolitu nahi zuen gobernari eta zaindarientzat baina Aristotelesen iritziz hau ezinezkoa zen.

Legeen konbeltzionaltasuna: Sofisten ustez legeak eta arau sozialak giza asmakizunak dira, ez naturalak. Legedia gizakien arteko adostasun batean funtsatzen da, eta akordio hori interesean dauka oinarria. Legeak ez dira berez baliozkoak, komenigarriak dira onura bat ematen digutela iruditzen zaigulako. Sofisten iritziz legediak gure alde naturala erreprimitzen du. Ondorioz, sofisten iritziz bidezkoa da herritarrek ahal dutenean legeei ez obeditzea. Platonen komunitatearen bizikidetzarako arrisku handia ikusi zuen sofisten leekiko jarreran. Bere ustez gobernari-filosofoak gobernatu behar dute, haiek ideiak ulertu dituztenez lege egokiak erabaki egingo diztuztelako, eta lege horiei beti obeditu behar zaie, bakoitzaren interesen gainetik komunitatearen onura baitago. Erlatibismo etikoa: Sofistek ez dituzte gauzak errealitatean nolakoak diren bilatzen. Gizakiarentzat nolakoak diren da axola zaiena. Haien aburuz, iritzi guztiak dira egiazkoak. Egia beraz ikuspuntuaren araberakoa da. Ondorioz egia unibertsalik ez dago sofisten iritziz, ez dago besteak baino jakintsuagoa den inor. Honen kontra zegoen Platonen teoria antierlatibista. Hark egia absolutuen existentzia aldarrikatu zuen. Bere ustez ideiak dira filosofoak bilatzen dituen egia absolutuak. Aldaezinak, eternoak eta definizio bakarrekoak. Erlatibisten iritziz ideia bakoitza definizio asko izan ditzake. Hau guztiagatik iruditu zitzaien atenastarrei hain arriskutsua erlatibismoa. Izan ere egia absolutuak ez baleude, pertsona jakinsturik ez legoke, elkarrizketa politikoa ezinezkoa izango litzateke, eta politikan iritziak inposatzeko indarkeria erabiltzearen tentazioa egongo litzateke.