O Barroco en Europa e España: Un Percorrido pola Arte, Arquitectura e Escultura

Arquitectura Barroca en Europa

O Barroco naceu en Italia como unha resposta artística á Contrarreforma e seguiu as directrices do Concilio de Trento. Carlo Maderno introduciu dinamismo na arquitectura coa fachada de San Pedro do Vaticano, marcando o inicio do estilo.

Mestres Italianos: Bernini e Borromini

Bernini combinou clasicismo e teatralidade en obras como o Baldaquino de San Pedro e a Praza de San Pedro, mentres Borromini apostou por formas dinámicas e innovadoras, como en San Carlo alle Quattro Fontane.

O Barroco Clasicista en Francia

En Francia, o Barroco adoptou unha orientación máis clasicista, promovida polas Academias Reais. O maior exemplo foi o Palacio de Versalles, obra de Louis Le Vau e Jules Hardouin Mansart, cunha ornamentación exuberante e uns xardíns deseñados por André Le Nôtre para reforzar a monumentalidade do conxunto.

Pintura Barroca en Europa

A pintura barroca caracterizouse polo realismo, o uso da luz e a profundidade.

Tendencias da Pintura Italiana

• A corrente clasicista, liderada por Annibale Carracci, que buscaba unha orde inspirada no Renacemento.
• A pintura decorativa, con artistas como Giovanni Battista Gaulli e Andrea Pozzo, que usaban enganos perspectivos e efectos ilusionistas.
• A corrente naturalista, encabezada por Caravaggio, que introduciu o tenebrismo, cun forte contraste de luces e sombras, influíndo en artistas como Artemisia Gentileschi.

Modelos nos Países Baixos

Nos Países Baixos, a pintura dividiuse en dous modelos:

• En Flandres, Rubens destacou polo seu dinamismo e cromatismo en obras relixiosas e mitolóxicas.

Escultura Barroca en Europa

A escultura barroca destacou pola súa integración coa arquitectura e a súa teatralidade. Empregábanse materiais como o mármore e o bronce para crear obras cun forte impacto visual.

Bernini: O Mestre da Emoción e o Movemento

Bernini foi o máximo expoñente, con esculturas como A transverberación de Santa Teresa e Apolo e Dafne, nas que lograba unha gran sensación de movemento e emoción.

Alessandro Algardi e a Liña Clasicista

O seu rival, Alessandro Algardi, seguiu unha liña máis clasicista, con obras como a Tumba do papa León XI. En xeral, a escultura barroca buscaba xerar un espectáculo visual e emocional, combinando arquitectura, luz e escenografía.

Arquitectura Barroca en España

A arquitectura barroca española divídese en dúas etapas principais:

Etapas e Estilos

• Século XVII: Influenciada polo estilo escurialense, caracterizouse pola sobriedade e xeometría. Exemplo: Palacio de Santa Cruz (obra de Juan Gómez de Mora).
• Século XVIII: Desenvolveuse o estilo churrigueresco, con fachadas decoradas con columnas salomónicas e estípites. Destacan figuras como José Benito Churriguera (autor do Retablo de Santo Estevo).

Achegas Urbanísticas e o Barroco Galego

As prazas maiores (como as de Madrid e Salamanca) foron unha gran achega urbanística do período. En Galicia, a Igrexa impulsou a renovación arquitectónica de Santiago de Compostela, con arquitectos destacados como Domingo de Andrade (autor da Torre do Reloxo) e Fernando de Casas Novoa (creador da Fachada do Obradoiro).

Pintura Barroca en España

A pintura barroca española destacou polo realismo e a forte influencia do tenebrismo de Caravaggio.

Grandes Mestres da Pintura Española

• José de Ribera: Caracterizado polo dramatismo e o realismo nas súas obras (ex: Martirio de San Filipe).
• Francisco de Zurbarán: Coñecido polo seu misticismo e os seus bodegóns austeros (ex: San Serapio, Agnus Dei).
• Diego Velázquez: A súa obra mostra unha evolución do tenebrismo a unha pincelada solta e luminosa. Entre as súas obras mestras atópanse As Meninas, A rendición de Breda e A Venus do espello.
• Murillo: Desenvolveu un estilo amable e idealizado, destacando en escenas infantís e relixiosas (ex: O Bo Pastor, Nenos comendo melón).

Escultura Barroca en España

A escultura relixiosa española do Barroco caracterizouse polo seu gran realismo, o uso de madeira policromada e a incorporación de elementos postizos para intensificar a veracidade das representacións.

Escolas e Artistas Destacados

• Escola Castelá: Marcada polo dramatismo e o patetismo. Destaca Gregorio Fernández (ex: Cristo xacente, Ecce Homo).
• Escola Andaluza: Presenta un estilo máis harmonioso. Destacan Juan Martínez Montañés (ex: Cristo da Clemencia) e Pedro de Mena (ex: Magdalena penitente).
• Século XVIII: A Escola Levantina cobra relevancia con Francisco Salzillo.