Comprendendo os Sistemas Políticos: Democracia, Estado de Dereito e Réximes Autoritarios

Sistemas Políticos: Democracia e Réximes Antidemocráticos

Este documento explora as características fundamentais dos sistemas políticos democráticos e antidemocráticos, así como o concepto esencial do Estado de Dereito e os dereitos asociados á cidadanía.

Características dos Sistemas Democráticos

Os sistemas democráticos baséanse en principios que garanten a participación e as liberdades dos cidadáns:

• Participación política activa dos cidadáns.
• Voto libre e secreto, asegurando a vontade popular.
• Eleccións libres e periódicas para a renovación dos representantes.
• Pluralismo político, permitindo diversas opcións e ideoloxías.
• Recoñecemento e protección dos dereitos e liberdades fundamentais.
• Separación de poderes (lexislativo, executivo, xudicial) para evitar a concentración de poder.
• Unha Constitución como norma básica e suprema que rexe o ordenamento xurídico.

O Estado de Dereito: Pilar da Democracia

Existe un Estado de Dereito cando se cumpren as seguintes condicións:

• Rexe o imperio da lei, á que todos están sometidos, incluídos os gobernantes.
• Hai división de poderes, garantindo o equilibrio e o control mutuo.
• Existe control xudicial da administración, asegurando a legalidade das súas actuacións.
• Existe garantía e aplicación efectiva dos dereitos e liberdades dos cidadáns.

Tipos de Dereitos Fundamentais

No marco dun Estado de Dereito, recoñécense e protexen diversos tipos de dereitos:

Dereitos Individuais

• Á vida e á integridade física.
• Á liberdade de pensamento, de expresión, de información, relixiosa, de crenzas, de circulación, de residencia, de reunión, de asociación.
• Á igualdade ante a lei.
• Á dignidade moral da persoa.
• Á inviolabilidade de domicilio e da correspondencia.

Dereitos Políticos

• Dereito de sufraxio mediante voto universal, libre, secreto e directo.
• Pluralidade de opcións políticas.
• Control efectivo das funcións do goberno.
• Existencia de parlamentos lexislativos.
• Existencia dunha Constitución.

Dereitos Económicos e Sociais

• Ó traballo.
• Á folga.
• A un salario digno.
• Á seguridade social.
• Á educación.

Dereitos Xurídicos

• A unha xustiza imparcial e independente.
• A non ser detido arbitrariamente.
• A un proceso con garantías.
• A contar con recursos xurídicos axeitados.
• A non ser sometidos a malos tratos durante a detención.

Características dos Sistemas Antidemocráticos

Os sistemas antidemocráticos caracterízanse pola negación dos principios democráticos e do Estado de Dereito:

• Concentración do poder nunha persoa ou institución.
• Non hai participación dos gobernados nin control ao goberno.
• Non se recoñecen a maioría dos dereitos individuais nin os políticos.
• Os cidadáns están supeditados ao interese do Estado, non ao seu propio.
• O poder é exercido de xeito arbitrario, case sempre en beneficio das minorías que apoian ao goberno.
• Non hai Estado de Dereito.

Tipos de Réximes Antidemocráticos

Distínguense principalmente dous tipos de réximes antidemocráticos:

Ditaduras

As ditaduras son réximes nos que:

• O ditador acada o poder case sempre empregando a forza mediante un golpe de Estado.
• O ditador preséntase normalmente como “salvador” e xustifica a súa acción como unha necesidade para sacar ao país do caos.
• O exército é o seu principal apoio.
• Non se permite a oposición política e soamente se permite o partido político do ditador.

Totalitarismos

Os totalitarismos son réximes máis complexos e intrusivos, caracterizados por:

• Contar cunha ideoloxía previa que os xustifica e que busca transformar a sociedade.
• Existencia dun partido político único que monopoliza o poder.
• O aparato do Estado controla todos os aspectos da vida dos cidadáns, incluíndo a economía, a cultura e a vida privada.

Hai dous tipos opostos de totalitarismos históricos:

• Fascismo e nazismo.
• As democracias populares dos países comunistas.