Conceptos Fundamentais de Xeoloxía: Magmatismo, Metamorfismo e Sedimentación

Solidificación do Magma

A solidificación do magma é un proceso fundamental na formación das rochas ígneas, que pode ocorrer tanto en superficie como no interior da codia terrestre.

Solidificación en Superficie (Rochas Volcánicas)

Prodúcese un arrefriamento rápido, dando lugar ás rochas extrusivas ou volcánicas. Nestes casos, só se aprecian aqueles minerais cristalizados no interior do magma, rodeados dunha pasta sólida (textura porfídica).

Solidificación no Interior (Rochas Plutónicas)

Prodúcese un arrefriamento gradual. A cada descenso de temperatura fórmanse os minerais máis estables, enriquecéndose o magma residual en sílice e volátiles. A textura típica é a holocristalina (todos os minerais presentan cristais visibles).

Clasificación das Rochas Magmáticas pola súa Localización

As rochas magmáticas clasifícanse en plutónicas, filonianas e volcánicas, dependendo do lugar onde solidificaron.

Rochas Plutónicas

Son grandes masas de rochas magmáticas que solidificaron no interior da codia terrestre e reciben diferentes nomes:

• Batolito

  Masa plutónica de grandes dimensións.

• Lacolito

  De menor tamaño, unido por un conduto a un batolito.

Rochas Filonianas

Correspóndense con corpos tabulares que se poden situar na periferia dun plutón.

• Diques

  Introdúcense a través de fracturas, solidificando no seu interior.

• Sill

  Preséntanse inxectados en superficies de estratificación de rochas sedimentarias.

Rochas Volcánicas

Materiais formados tras o arrefriamento da lava que flúe dende a boca de erupción.

• Piroclastos e Coladas de Lava

  Materiais formados tras o arrefriamento da lava que flúe dende a boca de erupción. A lava retórcese mentres se arrefría, orixinando as lavas cordadas.

• Pedra Pómez

  É tan lixeira que flota na auga.

• Obsidiana

  O vidro volcánico chámase obsidiana. Ten cor escura e un brillo vítreo.

Factores do Metamorfismo

O metamorfismo é o conxunto de procesos que transforman as rochas preexistentes debido a cambios nas condicións de presión e temperatura.

Presión

A presión aumenta de forma gradual coa profundidade, debido ao peso da columna de rochas que se sitúa na parte superior. O enterramento e os movementos tectónicos poden facer variar a presión á que está sometida unha rocha.

Temperatura

A temperatura aumenta coa profundidade, pero pode verse afectada pola existencia de zonas do manto máis quentes.

Facies Metamórficas

As facies metamórficas son un conxunto de rochas metamórficas recristalizadas nun mesmo intervalo de presión e temperatura.

As Rochas Sedimentarias

As rochas sedimentarias fórmanse a partir da acumulación e compactación de sedimentos, que son fragmentos de rochas preexistentes, minerais ou restos orgánicos.

Procesos de Diaxénese

A diaxénese é o conxunto de procesos físicos e químicos que transforman os sedimentos en rochas sedimentarias.

• Compactación

  Redúcese o volume dos ocos (porosidade) e expúlsase a auga embebida neles polo peso dos sedimentos que se acumulan enriba. Durante a compactación iníciase a reorientación das partículas planas (arxilas, fragmentos de cunchas).

• Cementación

  As partículas que forman a rocha van quedando unidas polos sales disoltos na auga de formación que precipitan nos ocos.

Clasificación das Rochas Sedimentarias

As rochas sedimentarias clasifícanse en:

• Rochas Detríticas

  Proceden da diaxénese de sedimentos formados a partir da meteorización das rochas preexistentes. Os fragmentos chámanse clastos e poden ser gravas (grandes), areas (medianos), limos (pequenos) e arxilas (moi pequenos). A proporción de diferentes clastos varía segundo o tipo de rocha detrítica.

• Rochas Carbonatadas

  Están formadas por calcita ou dolomita (calcarias e dolomías).

• Evaporitas

  Fórmanse en medios onde a continua evaporación produce a precipitación de sales.

• Fosfatadas

  A súa compoñente fundamental é o apatito. Fórmanse pola acumulación de restos óseos e de excrementos de aves mariñas.

• Orgánicas

  Fórmanse por acumulación de restos orgánicos de seres vivos.

Meteorización

A meteorización son os cambios producidos nas rochas pola acción da atmosfera e dos seres vivos. Prodúcese en tres formas:

• Meteorización Mecánica

  Disgregación das rochas en fragmentos de menor tamaño, permitindo unha maior actuación dos outros tipos de meteorización.

• Meteorización Química

  Debida á actuación dos elementos químicos que compoñen a atmosfera.

• Meteorización Biolóxica

  Debida á actividade dos seres vivos.