Da Hominización á Alma Tripartita de Platón: Corpo, Alma e Sociedade Ideal

Hominización

A hominización é o conxunto de cambios físico-biolóxicos que dan lugar á aparición do xénero Homo. Exemplos inclúen:

• Australopithecus
• Homo habilis
• Homo erectus
• Homo sapiens

A reflexión sobre o corpo na historia da filosofía

A antropoloxía filosófica intenta explicar que é o ser humano e estuda os aspectos clave que nos caracterizan e permiten diferenciarnos doutros seres.

Platón é un autor dualista, é dicir, distingue no ser humano entre a alma e o corpo. Os seus diálogos son onde explica a súa antropoloxía. Platón distingue entre:

• Alma: Inmortal, a parte máis nobre e real do ser humano.
• Corpo: Mortal, corruptible, considerado unha prisión para a alma.

División da Alma segundo Platón

A alma, segundo Platón, está dividida en tres partes:

• Racional: Sitúase na cabeza. É a parte superior, inmortal e intelixente, encargada de dirixir as outras dúas. A súa virtude é a sabedoría ou prudencia. Os cidadáns nos que predomina esta parte están destinados a gobernar.
• Irascible: Sitúase no tórax e representa as paixóns e emocións nobres (valor, fortaleza, carraxe...). É mortal. A súa virtude é a fortaleza ou valor. Os cidadáns nos que predomina están destinados a ser guerreiros ou defensores da polis.
• Concupiscible: Sitúase no ventre. Representa os desexos e apetitos máis baixos (instintos de conservación, necesidades básicas...). É mortal. A súa virtude é a temperanza ou moderación. Os cidadáns nos que predomina están destinados a ser artesáns ou produtores.

Implicacións Sociais e Políticas

Segundo predomine unha parte da alma (e a súa virtude correspondente), os cidadáns desempeñarán unha función específica na sociedade ideal platónica:

• Predominio da alma racional (sabedoría): Gobernantes (Filósofos-Reis).
• Predominio da alma irascible (fortaleza): Soldados (Gardiáns).
• Predominio da alma concupiscible (temperanza): Artesáns e produtores.

Esta clasificación reflicte a idea do mundo clásico de que non todos os cidadáns achegan o mesmo á polis e, polo tanto, non todos son apropiados para dirixila. Requírese sabedoría e coñecemento. Non se trata dunha democracia como a entendemos na modernidade, onde calquera pode presentarse a eleccións. No modelo platónico, os sabios (filósofos-reis) son os gobernantes, e os demais deben cumprir a función que lles corresponde segundo a súa natureza anímica.

É unha proposta ideal, utópica, que nunca se levou á práctica tal cal, pero que reflicte a forma de pensar do home clásico e a profunda conexión entre a ética e a política no pensamento de Platón.

Platón utiliza a súa antropoloxía (a súa concepción do ser humano e da alma) para fundamentar a súa teoría política exposta principalmente na súa obra A República. A función dos cidadáns na polis determínase segundo a parte da alma que predomine neles, buscando unha sociedade xusta baseada na harmonía entre as súas partes.