Dominando las Declinaciones Latinas: Casos, Temas y Adjetivos

Clasificado en Francés

Escrito el en español con un tamaño de 15,24 KB

Introducción a las Declinaciones Latinas

En latín, los sustantivos, adjetivos y pronombres se declinan, es decir, cambian su terminación según su función gramatical (caso) y su número (singular o plural). Existen cinco declinaciones principales, cada una con sus propias características de genitivo y nominativo, así como temas específicos.

Características por Declinación

  • Primera Declinación: Genitivo en -ae, Nominativo singular en -a.
  • Segunda Declinación: Genitivo en -i, Nominativo singular en -us, -er/-ir, -um.
  • Tercera Declinación: Genitivo en -is, Nominativo singular variable.
  • Cuarta Declinación: Genitivo en -us, Nominativo singular en -us, -u.
  • Quinta Declinación: Genitivo en -ei, Nominativo singular en -es.

Temas de las Declinaciones

  • Primera Declinación: Tema en -a.
  • Segunda Declinación: Tema en -o.
  • Tercera Declinación: Tema en -i, Tema en consonante.
  • Cuarta Declinación: Tema en -u.
  • Quinta Declinación: Tema en -e.

Declinación de Sustantivos: Ejemplos de Terminaciones

Primera Declinación

SINGULAR

  • Nominativo: -a
  • Vocativo: -a
  • Acusativo: -am
  • Genitivo: -ae
  • Dativo: -ae
  • Ablativo: -a

PLURAL

  • Nominativo: -ae
  • Vocativo: -ae
  • Acusativo: -as
  • Genitivo: -arum
  • Dativo: -is
  • Ablativo: -is

Segunda Declinación

SINGULAR

  • Nominativo: -us (masculino) / -um (neutro)
  • Vocativo: -e (masculino) / -um (neutro)
  • Acusativo: -um (masculino/neutro)
  • Genitivo: -i
  • Dativo: -o
  • Ablativo: -o

PLURAL

  • Nominativo: -i (masculino) / -a (neutro)
  • Vocativo: -i (masculino) / -a (neutro)
  • Acusativo: -os (masculino) / -a (neutro)
  • Genitivo: -orum
  • Dativo: -is
  • Ablativo: -is

Nota: Para los neutros de la segunda declinación, el Nominativo, Vocativo y Acusativo singular terminan en -um, y el Nominativo, Vocativo y Acusativo plural terminan en -a.

Tercera Declinación (Temas en Consonante)

MASCULINO Y FEMENINO

SINGULAR

  • Nominativo: -s / -ø (variable)
  • Vocativo: -s / -ø (variable)
  • Acusativo: -em
  • Genitivo: -is
  • Dativo: -i
  • Ablativo: -e

PLURAL

  • Nominativo: -es
  • Vocativo: -es
  • Acusativo: -es
  • Genitivo: -um
  • Dativo: -ibus
  • Ablativo: -ibus

NEUTRO

SINGULAR

  • Nominativo: (variable)
  • Vocativo: (variable)
  • Acusativo: (variable)
  • Genitivo: -is
  • Dativo: -i
  • Ablativo: -e

PLURAL

  • Nominativo: -a
  • Vocativo: -a
  • Acusativo: -a
  • Genitivo: -um
  • Dativo: -ibus
  • Ablativo: -ibus

Tercera Declinación (Temas en -i o Parisílabos)

MASCULINO Y FEMENINO

SINGULAR

  • Nominativo: -s
  • Vocativo: -s
  • Acusativo: -em
  • Genitivo: -is
  • Dativo: -i
  • Ablativo: -e

PLURAL

  • Nominativo: -es
  • Vocativo: -es
  • Acusativo: -es
  • Genitivo: -ium
  • Dativo: -ibus
  • Ablativo: -ibus

NEUTRO

SINGULAR

  • Nominativo: -e
  • Vocativo: -e
  • Acusativo: -e
  • Genitivo: -is
  • Dativo: -i
  • Ablativo: -i

PLURAL

  • Nominativo: -ia
  • Vocativo: -ia
  • Acusativo: -ia
  • Genitivo: -ium
  • Dativo: -ibus
  • Ablativo: -ibus

Cuarta Declinación

MASCULINO Y FEMENINO

SINGULAR

  • Nominativo: -us
  • Vocativo: -us
  • Acusativo: -um
  • Genitivo: -us
  • Dativo: -ui (o -u)
  • Ablativo: -u

PLURAL

  • Nominativo: -us
  • Vocativo: -us
  • Acusativo: -us
  • Genitivo: -uum
  • Dativo: -ibus
  • Ablativo: -ibus

NEUTRO

SINGULAR

  • Nominativo: -u
  • Vocativo: -u
  • Acusativo: -u
  • Genitivo: -us
  • Dativo: -u
  • Ablativo: -u

PLURAL

  • Nominativo: -ua
  • Vocativo: -ua
  • Acusativo: -ua
  • Genitivo: -uum
  • Dativo: -ibus
  • Ablativo: -ibus

Quinta Declinación

MASCULINO Y FEMENINO

SINGULAR

  • Nominativo: -es
  • Vocativo: -es
  • Acusativo: -em
  • Genitivo: -ei
  • Dativo: -ei
  • Ablativo: -e

PLURAL

  • Nominativo: -es
  • Vocativo: -es
  • Acusativo: -es
  • Genitivo: -erum
  • Dativo: -ebus
  • Ablativo: -ebus

Adjetivos Latinos

Adjetivos de Primera y Segunda Declinación

Estos adjetivos siguen la primera declinación para el femenino y la segunda declinación para el masculino y el neutro.

  • Masculino: bonus / pulcher / miser
  • Femenino: bona / pulchra / misera
  • Neutro: bonum / pulchrum / miserum

Adjetivos de Tercera Declinación

Se trata de adjetivos que siguen la tercera declinación para los tres géneros.

Adjetivos de Tres Terminaciones

Su Nominativo y Vocativo presentan tres formas: -er para el masculino, -is para el femenino y -e para el neutro. Ejemplos: acer, acris, acre (agudo); celer, celeris, celere (rápido).

  • Masculino: acer / celer
  • Femenino: acris / celeris
  • Neutro: acre / celere

Adjetivos de Dos Terminaciones

Tienen una terminación en -is para el masculino y el femenino, y una terminación en -e para el neutro. Se declinan como los temas en -i (ablativo singular en -i).

  • Masculino y Femenino: omnis / fortis
  • Neutro: omne / forte

Adjetivos de Una Terminación

Son adjetivos que tienen la misma forma para el masculino, el femenino y el neutro singular. Se enuncian como los sustantivos, con la forma del nominativo y la del genitivo. Siguen la tercera declinación. Para su declinación se ha de tener en cuenta si son parisílabos o imparisílabos. Hacen el nominativo, el vocativo y el acusativo plural en -a o en -ia para el neutro y en -es para el masculino y femenino.

Es decir: Como los neutros deben tener el Acusativo singular igual al Nominativo y sus casos Nominativo, Vocativo y Acusativo del plural han de terminar en -a, en los citados casos estos adjetivos tienen dos terminaciones, una para el masculino y femenino y otra para el neutro. Se subdividen en dos clases, según sean de tema en consonante o de tema en -i.

  • Nominativo (Masculino, Femenino y Neutro): prudens / felix / vetus / audax
  • Genitivo (Masculino, Femenino y Neutro): prudentis / felicis / veteris / audacis

Pronombres Latinos

Pronombre Relativo: Qui, Quae, Quod (que, quien, cual)

SINGULAR

  • Nominativo: qui (masc.) / quae (fem.) / quod (neutro)
  • Acusativo: quem (masc.) / quam (fem.) / quod (neutro)
  • Genitivo: cuius (masc./fem./neutro)
  • Dativo: cui (masc./fem./neutro)
  • Ablativo: quo (masc.) / qua (fem.) / quo (neutro)

PLURAL

  • Nominativo: qui (masc.) / quae (fem.) / quae (neutro)
  • Acusativo: quos (masc.) / quas (fem.) / quae (neutro)
  • Genitivo: quorum (masc.) / quarum (fem.) / quorum (neutro)
  • Dativo: quibus (masc./fem./neutro)
  • Ablativo: quibus (masc./fem./neutro)

Pronombres Demostrativos

Hic, Haec, Hoc: Este, Esta, Esto

SINGULAR

  • Nominativo: hic (masc.) / haec (fem.) / hoc (neutro)
  • Acusativo: hunc (masc.) / hanc (fem.) / hoc (neutro)
  • Genitivo: huius (masc./fem./neutro)
  • Dativo: huic (masc./fem./neutro)
  • Ablativo: hoc (masc.) / hac (fem.) / hoc (neutro)

PLURAL

  • Nominativo: hi (masc.) / hae (fem.) / haec (neutro)
  • Acusativo: hos (masc.) / has (fem.) / haec (neutro)
  • Genitivo: horum (masc.) / harum (fem.) / horum (neutro)
  • Dativo: his (masc./fem./neutro)
  • Ablativo: his (masc./fem./neutro)

Iste, Ista, Istud: Ese, Esa, Eso

SINGULAR

  • Nominativo: iste (masc.) / ista (fem.) / istud (neutro)
  • Acusativo: istum (masc.) / istam (fem.) / istud (neutro)
  • Genitivo: istius (masc./fem./neutro)
  • Dativo: isti (masc./fem./neutro)
  • Ablativo: isto (masc.) / ista (fem.) / isto (neutro)

PLURAL

  • Nominativo: isti (masc.) / istae (fem.) / ista (neutro)
  • Acusativo: istos (masc.) / istas (fem.) / ista (neutro)
  • Genitivo: istorum (masc.) / istarum (fem.) / istorum (neutro)
  • Dativo: istis (masc./fem./neutro)
  • Ablativo: istis (masc./fem./neutro)

Is, Ea, Id: Este, Ese, Aquel; Esta, Esa, Aquella; Esto, Eso, Aquello

SINGULAR

  • Nominativo: is (masc.) / ea (fem.) / id (neutro)
  • Acusativo: eum (masc.) / eam (fem.) / id (neutro)
  • Genitivo: eius (masc./fem./neutro)
  • Dativo: ei (masc./fem./neutro)
  • Ablativo: eo (masc.) / ea (fem.) / eo (neutro)

PLURAL

  • Nominativo: ei/ii/i (masc.) / eae (fem.) / ea (neutro)
  • Acusativo: eos (masc.) / eas (fem.) / ea (neutro)
  • Genitivo: eorum (masc.) / earum (fem.) / eorum (neutro)
  • Dativo: eis/iis/is (masc./fem./neutro)
  • Ablativo: eis/iis/is (masc./fem./neutro)

Notas Adicionales sobre Cum

  • Preposición de ablativo: cum («con»)
  • Conjunción temporal: cum («cuando»)
  • Cum histórico: «como…» (conjunción causal o temporal con valor narrativo)

Entradas relacionadas: