Dominando las Declinaciones Latinas: Casos, Temas y Adjetivos
Clasificado en Francés
Escrito el en español con un tamaño de 15,24 KB
Introducción a las Declinaciones Latinas
En latín, los sustantivos, adjetivos y pronombres se declinan, es decir, cambian su terminación según su función gramatical (caso) y su número (singular o plural). Existen cinco declinaciones principales, cada una con sus propias características de genitivo y nominativo, así como temas específicos.
Características por Declinación
- Primera Declinación: Genitivo en -ae, Nominativo singular en -a.
- Segunda Declinación: Genitivo en -i, Nominativo singular en -us, -er/-ir, -um.
- Tercera Declinación: Genitivo en -is, Nominativo singular variable.
- Cuarta Declinación: Genitivo en -us, Nominativo singular en -us, -u.
- Quinta Declinación: Genitivo en -ei, Nominativo singular en -es.
Temas de las Declinaciones
- Primera Declinación: Tema en -a.
- Segunda Declinación: Tema en -o.
- Tercera Declinación: Tema en -i, Tema en consonante.
- Cuarta Declinación: Tema en -u.
- Quinta Declinación: Tema en -e.
Declinación de Sustantivos: Ejemplos de Terminaciones
Primera Declinación
SINGULAR
- Nominativo: -a
- Vocativo: -a
- Acusativo: -am
- Genitivo: -ae
- Dativo: -ae
- Ablativo: -a
PLURAL
- Nominativo: -ae
- Vocativo: -ae
- Acusativo: -as
- Genitivo: -arum
- Dativo: -is
- Ablativo: -is
Segunda Declinación
SINGULAR
- Nominativo: -us (masculino) / -um (neutro)
- Vocativo: -e (masculino) / -um (neutro)
- Acusativo: -um (masculino/neutro)
- Genitivo: -i
- Dativo: -o
- Ablativo: -o
PLURAL
- Nominativo: -i (masculino) / -a (neutro)
- Vocativo: -i (masculino) / -a (neutro)
- Acusativo: -os (masculino) / -a (neutro)
- Genitivo: -orum
- Dativo: -is
- Ablativo: -is
Nota: Para los neutros de la segunda declinación, el Nominativo, Vocativo y Acusativo singular terminan en -um, y el Nominativo, Vocativo y Acusativo plural terminan en -a.
Tercera Declinación (Temas en Consonante)
MASCULINO Y FEMENINO
SINGULAR
- Nominativo: -s / -ø (variable)
- Vocativo: -s / -ø (variable)
- Acusativo: -em
- Genitivo: -is
- Dativo: -i
- Ablativo: -e
PLURAL
- Nominativo: -es
- Vocativo: -es
- Acusativo: -es
- Genitivo: -um
- Dativo: -ibus
- Ablativo: -ibus
NEUTRO
SINGULAR
- Nominativo: -ø (variable)
- Vocativo: -ø (variable)
- Acusativo: -ø (variable)
- Genitivo: -is
- Dativo: -i
- Ablativo: -e
PLURAL
- Nominativo: -a
- Vocativo: -a
- Acusativo: -a
- Genitivo: -um
- Dativo: -ibus
- Ablativo: -ibus
Tercera Declinación (Temas en -i o Parisílabos)
MASCULINO Y FEMENINO
SINGULAR
- Nominativo: -s
- Vocativo: -s
- Acusativo: -em
- Genitivo: -is
- Dativo: -i
- Ablativo: -e
PLURAL
- Nominativo: -es
- Vocativo: -es
- Acusativo: -es
- Genitivo: -ium
- Dativo: -ibus
- Ablativo: -ibus
NEUTRO
SINGULAR
- Nominativo: -e
- Vocativo: -e
- Acusativo: -e
- Genitivo: -is
- Dativo: -i
- Ablativo: -i
PLURAL
- Nominativo: -ia
- Vocativo: -ia
- Acusativo: -ia
- Genitivo: -ium
- Dativo: -ibus
- Ablativo: -ibus
Cuarta Declinación
MASCULINO Y FEMENINO
SINGULAR
- Nominativo: -us
- Vocativo: -us
- Acusativo: -um
- Genitivo: -us
- Dativo: -ui (o -u)
- Ablativo: -u
PLURAL
- Nominativo: -us
- Vocativo: -us
- Acusativo: -us
- Genitivo: -uum
- Dativo: -ibus
- Ablativo: -ibus
NEUTRO
SINGULAR
- Nominativo: -u
- Vocativo: -u
- Acusativo: -u
- Genitivo: -us
- Dativo: -u
- Ablativo: -u
PLURAL
- Nominativo: -ua
- Vocativo: -ua
- Acusativo: -ua
- Genitivo: -uum
- Dativo: -ibus
- Ablativo: -ibus
Quinta Declinación
MASCULINO Y FEMENINO
SINGULAR
- Nominativo: -es
- Vocativo: -es
- Acusativo: -em
- Genitivo: -ei
- Dativo: -ei
- Ablativo: -e
PLURAL
- Nominativo: -es
- Vocativo: -es
- Acusativo: -es
- Genitivo: -erum
- Dativo: -ebus
- Ablativo: -ebus
Adjetivos Latinos
Adjetivos de Primera y Segunda Declinación
Estos adjetivos siguen la primera declinación para el femenino y la segunda declinación para el masculino y el neutro.
- Masculino: bonus / pulcher / miser
- Femenino: bona / pulchra / misera
- Neutro: bonum / pulchrum / miserum
Adjetivos de Tercera Declinación
Se trata de adjetivos que siguen la tercera declinación para los tres géneros.
Adjetivos de Tres Terminaciones
Su Nominativo y Vocativo presentan tres formas: -er para el masculino, -is para el femenino y -e para el neutro. Ejemplos: acer, acris, acre (agudo); celer, celeris, celere (rápido).
- Masculino: acer / celer
- Femenino: acris / celeris
- Neutro: acre / celere
Adjetivos de Dos Terminaciones
Tienen una terminación en -is para el masculino y el femenino, y una terminación en -e para el neutro. Se declinan como los temas en -i (ablativo singular en -i).
- Masculino y Femenino: omnis / fortis
- Neutro: omne / forte
Adjetivos de Una Terminación
Son adjetivos que tienen la misma forma para el masculino, el femenino y el neutro singular. Se enuncian como los sustantivos, con la forma del nominativo y la del genitivo. Siguen la tercera declinación. Para su declinación se ha de tener en cuenta si son parisílabos o imparisílabos. Hacen el nominativo, el vocativo y el acusativo plural en -a o en -ia para el neutro y en -es para el masculino y femenino.
Es decir: Como los neutros deben tener el Acusativo singular igual al Nominativo y sus casos Nominativo, Vocativo y Acusativo del plural han de terminar en -a, en los citados casos estos adjetivos tienen dos terminaciones, una para el masculino y femenino y otra para el neutro. Se subdividen en dos clases, según sean de tema en consonante o de tema en -i.
- Nominativo (Masculino, Femenino y Neutro): prudens / felix / vetus / audax
- Genitivo (Masculino, Femenino y Neutro): prudentis / felicis / veteris / audacis
Pronombres Latinos
Pronombre Relativo: Qui, Quae, Quod (que, quien, cual)
SINGULAR
- Nominativo: qui (masc.) / quae (fem.) / quod (neutro)
- Acusativo: quem (masc.) / quam (fem.) / quod (neutro)
- Genitivo: cuius (masc./fem./neutro)
- Dativo: cui (masc./fem./neutro)
- Ablativo: quo (masc.) / qua (fem.) / quo (neutro)
PLURAL
- Nominativo: qui (masc.) / quae (fem.) / quae (neutro)
- Acusativo: quos (masc.) / quas (fem.) / quae (neutro)
- Genitivo: quorum (masc.) / quarum (fem.) / quorum (neutro)
- Dativo: quibus (masc./fem./neutro)
- Ablativo: quibus (masc./fem./neutro)
Pronombres Demostrativos
Hic, Haec, Hoc: Este, Esta, Esto
SINGULAR
- Nominativo: hic (masc.) / haec (fem.) / hoc (neutro)
- Acusativo: hunc (masc.) / hanc (fem.) / hoc (neutro)
- Genitivo: huius (masc./fem./neutro)
- Dativo: huic (masc./fem./neutro)
- Ablativo: hoc (masc.) / hac (fem.) / hoc (neutro)
PLURAL
- Nominativo: hi (masc.) / hae (fem.) / haec (neutro)
- Acusativo: hos (masc.) / has (fem.) / haec (neutro)
- Genitivo: horum (masc.) / harum (fem.) / horum (neutro)
- Dativo: his (masc./fem./neutro)
- Ablativo: his (masc./fem./neutro)
Iste, Ista, Istud: Ese, Esa, Eso
SINGULAR
- Nominativo: iste (masc.) / ista (fem.) / istud (neutro)
- Acusativo: istum (masc.) / istam (fem.) / istud (neutro)
- Genitivo: istius (masc./fem./neutro)
- Dativo: isti (masc./fem./neutro)
- Ablativo: isto (masc.) / ista (fem.) / isto (neutro)
PLURAL
- Nominativo: isti (masc.) / istae (fem.) / ista (neutro)
- Acusativo: istos (masc.) / istas (fem.) / ista (neutro)
- Genitivo: istorum (masc.) / istarum (fem.) / istorum (neutro)
- Dativo: istis (masc./fem./neutro)
- Ablativo: istis (masc./fem./neutro)
Is, Ea, Id: Este, Ese, Aquel; Esta, Esa, Aquella; Esto, Eso, Aquello
SINGULAR
- Nominativo: is (masc.) / ea (fem.) / id (neutro)
- Acusativo: eum (masc.) / eam (fem.) / id (neutro)
- Genitivo: eius (masc./fem./neutro)
- Dativo: ei (masc./fem./neutro)
- Ablativo: eo (masc.) / ea (fem.) / eo (neutro)
PLURAL
- Nominativo: ei/ii/i (masc.) / eae (fem.) / ea (neutro)
- Acusativo: eos (masc.) / eas (fem.) / ea (neutro)
- Genitivo: eorum (masc.) / earum (fem.) / eorum (neutro)
- Dativo: eis/iis/is (masc./fem./neutro)
- Ablativo: eis/iis/is (masc./fem./neutro)
Notas Adicionales sobre Cum
- Preposición de ablativo: cum («con»)
- Conjunción temporal: cum («cuando»)
- Cum histórico: «como…» (conjunción causal o temporal con valor narrativo)