A Ética Kantiana: Razón, Deber e Imperativo Categórico

Na Crítica da razón pura, Kant responde á pregunta "Que podo saber?" e, a continuación, aborda a cuestión "Que debo facer?", centrando a súa reflexión no deber moral. Para Kant, o que distingue ao ser humano é a súa racionalidade, xa que, a diferenza dos animais, somos capaces de elixir e actuar segundo a nosa vontade, guiados pola razón. A razón pode usarse de forma teórica (para o coñecemento) ou práctica (para guiar a vontade). A ética kantiana está baseada na razón práctica, que se desenvolve nas súas obras Fundamentación da metafísica das costumbres e Crítica da razón práctica.

O Deber Moral e a Ética Formal

O deber moral, segundo Kant, non depende de fins específicos como a felicidade ou o pracer, senón de principios universais. Mentres que as éticas anteriores eran materiais, é dicir, definían o contido do ben e o fin das accións humanas, Kant propón unha ética formal que só se centra na forma en que debemos actuar. As éticas materiais son heterónomas, pois dependen de factores externos (como a experiencia ou o que nos din outros), mentres que a ética kantiana é autónoma, xa que a moral debe xurdir da nosa razón.

O Imperativo Categórico: A Lei Moral Universal

Kant introduce o concepto de imperativo categórico, que é unha lei moral universal que obriga a todos sen depender das circunstancias ou dos fins. Este imperativo exprésase como: “Obra só segundo unha máxima tal que poidas querer que se torne lei universal”. Isto significa que só debemos actuar de acordo con normas que quixeramos que se aplicaran a todos. Así, as accións deben ser fins en si mesmas, non medios para acadar algo máis.

A segunda formulación do imperativo categórico establece que debemos tratar aos demais e a nós mesmos como fins, non como medios para outros fins. Isto resalta a dignidade humana e a obrigación de respectala. A terceira formulación afirma que a nosa vontade debe considerarse como lexisladora universal, subliñando a autonomía moral, xa que a vontade decide como actuar de acordo con normas que se aplicarían universalmente.

Felicidade, Liberdade e os Postulados da Razón Práctica

Aínda que Kant sostén que debemos actuar por deber, non por buscar a felicidade, esta non queda excluída. A felicidade considérase un "premio" por vivir moralmente. Para Kant, debemos postular a existencia da liberdade, da alma inmortal e de Deus para dar sentido a esta moralidade, xa que só se somos libres podemos cumprir co deber, e só cun máis alá podemos alcanzar a perfección moral e, polo tanto, a felicidade.