Europa e o Mundo no Século XIX: Liberalismo, Imperialismo e Expansión Global

Liberalismo e Autoritarismo en Europa

En Gran Bretaña e Francia, a democracia avanzou pouco a pouco. Aprobouse o sufraxio universal masculino, desenvolvéronse a liberdade relixiosa e a de expresión, e xurdiron os partidos políticos modernos. A concesión do voto a todos os homes provocou cambios moi importantes nos partidos políticos: os partidos socialistas e as estratexias políticas modernas.

Non obstante, aínda non se pode falar de que nestes países houbese unha auténtica democracia por dous motivos:

• As mulleres seguían carecendo de moitos dereitos.
• A práctica xeneralizada da manipulación electoral.

As Orixes do Imperialismo Europeo

O termo imperialismo implica a extensión do dominio dun país sobre outros. A metrópole é o país que conquista e as colonias, o territorio conquistado. Non era un fenómeno novo, xa que na Antigüidade houbo grandes imperios.

A expansión imperialista tivo novos protagonistas: Gran Bretaña e Francia foron as principais potencias coloniais. A expansión do século XIX foi rápida e total. Podíase dicir que Europa era a dona do mundo; a rapidez da conquista explícase pola superioridade militar dos países colonizadores.

Factores do Imperialismo

• Factores económicos: As colonias convertéronse en mercados onde non había que pagar tributos aduaneiros.
• Factores estratéxicos: As potencias tamén conquistaron algúns lugares que eran estratéxicos para controlar rutas marítimas e terrestres importantes.
• Factores demográficos: Nos países occidentais, a poboación creceu intensamente no século XIX, debido a que millóns de europeos emigraron ás colonias.
• Factores ideolóxicos: Os occidentais estaban convencidos de que a raza branca era superior e que isto lles daba dereito a dominar a outros pobos que consideraban atrasados e inferiores. Por iso, pensaban que tiñan a misión de civilizar os demais pobos.

Podemos dicir que os inmigrantes, os exploradores e os misioneiros foron os vehículos que transmitiron a civilización europea fóra das súas fronteiras.

Estados Unidos no Século XIX

Entre 1800 e 1850, a poboación de EE.UU. pasou de 5 a 23 millóns. Isto debeuse á chegada de inmigrantes de Alemaña e Gran Bretaña. Á vez, foron incorporándose novos territorios.

Expansión cara ao Oeste e Guerra de Secesión

A expansión cara ao Oeste proporcionou terras e forxou a identidade do pobo dos Estados Unidos. A Constitución dos EE.UU. deixaba en mans de cada Estado a abolición da escravitude. Os estados do Norte e do Oeste abolírana, mentres que os do Sur a mantiñan.

A Guerra de Secesión durou catro anos e terminou coa vitoria do Norte. O período posterior á guerra foi unha época de gran prosperidade económica. Neste período, a vida política comezou a organizarse arredor de dous partidos: republicanos e demócratas.

Os Grandes Imperios Coloniais

A partir do século XIX, a idea colonial parecía abandonada, pero desde 1830 retomouse: Inglaterra conquistou a India e Francia emprendeu a conquista de Alxeria. O proceso acelerouse a partir de 1870. Daquela, as potencias dividiron entre elas continentes enteiros. Así, na Conferencia de Berlín, o territorio africano pasou a mans dos principais Estados europeos.

Principais Potencias Coloniais

• O Imperio Británico foi o maior; o seu momento de maior esplendor coincidiu co reinado de Vitoria I.
• O Imperio Francés foi a segunda potencia; ocupaba terras no Norte de África e na península de Indochina, en Asia.

A carreira colonial aumentou as tensións entre as potencias europeas e ameazaba a paz entre elas. Así mesmo, algunhas potencias estaban descontentas, como Alemaña, que cría que o seu imperio non se correspondía coa importancia do país.

A Vida nas Colonias

Os estados europeos estableceron nos territorios colonizados tres formas de dominio:

• As colonias estaban sometidas á soberanía da potencia colonizadora e eran administradas por ela.
• Nos protectorados, as potencias controlaban a política exterior e a explotación das riquezas do país, mentres que as autoridades nativas se facían cargo da política interior.
• As concesións eran territorios que pertencían a un país independente pero nos que as potencias occidentais conseguían vantaxes comerciais.

Unha vez conquistado un territorio, iniciábase a súa explotación. A poboación nativa proporcionaba man de obra barata e as autoridades occidentais non fomentaban a industrialización das súas colonias.