A Filosofía Política de Thomas Hobbes: Contrato Social, Poder e a Xénese do Estado

A Filosofía Política de Thomas Hobbes: Do Estado de Natureza ao Contrato Social

Este documento explora as ideas centrais da filosofía política de Thomas Hobbes, centrándose na súa concepción do Estado de Natureza, a necesidade do Contrato Social e a xustificación do poder coercitivo. Abordaremos tamén o sistema político resultante da súa proposta e as diferenzas fundamentais coas perspectivas de John Locke e Jean-Jacques Rousseau.

Por que o ser humano abandona o Estado de Natureza?

A situación de guerra, propia do Estado de Natureza, leva os individuos á imperiosa necesidade de acadar un Contrato Social. Este pacto realízase a favor dun dos individuos, que se converterá no Gobernante, encargado de establecer e manter a orde mediante o poder. Este acordo co Gobernante esixe unha renuncia expresa dos individuos aos dereitos que antes posuían sen límites no Estado de Natureza. O fin último que motiva o contrato social é acadar a Paz, condición indispensable para a supervivencia.

A Postura de Hobbes sobre a Natureza Humana e as Esixencias do Estado

Tal como se sinala, toda a argumentación de Hobbes parte dunha valoración profundamente negativa da natureza do ser humano, o que se coñece como Pesimismo Antropolóxico. Segundo esta visión, o ser humano é inherentemente egoísta e busca o seu propio interese, o que conduce a un estado de "guerra de todos contra todos".

Deste xeito, o ser humano debe ser "dirixido" desde un poder coercitivo, co obxectivo de evitar calquera liberdade que poida ir en contra do poder ou do mandato instituído. Hobbes defende un goberno da cidadanía, pero sen a participación activa da cidadanía, xa que a súa liberdade individual debe ser subxugada á orde. Goberno da cidadanía sen a cidadanía.

O Sistema Político Resultante do Contrato Social de Hobbes: O Absolutismo

O sistema político que resulta da forma do contrato social de Hobbes é o Absolutismo. O Gobernante convértese no depositario de todos os dereitos e do poder manifesto. Así, o Gobernante, dotado de poder absoluto e do aparato necesario (o Estado), debe manter e asegurar en todo caso a seguridade e a orde, mesmo cando isto supoña o sometemento total dos individuos. Isto implica a eliminación de calquera poder de contestación; o poder do soberano é, para Hobbes, irrevocable.

Contrastes: Hobbes fronte a Locke e Rousseau

John Locke: Dereitos, Control e Revogación do Poder

Fronte á postura de Hobbes, John Locke sostén que o individuo, ao pactar libremente a creación do Estado, outorga ao soberano un poder cuxa finalidade principal é garantir eses dereitos. Se o soberano incumpre esta función, a sociedade tería a lexitimidade para anular o pacto e rebelarse contra el. Locke rexeita, polo tanto, un poder natural e/ou absoluto, sexa este persoal ou institucional. Para Locke, a liberdade do individuo está sempre por riba de calquera poder. Polo tanto, Locke defende que o membro dun Estado ten o dereito de control e o poder de revocación sobre o gobernante.

Jean-Jacques Rousseau: A Vontade Xeral e a Democracia

Pola súa banda, Jean-Jacques Rousseau sinala que a vida en sociedade propón como contrato a creación da forma de Vontade Xeral, que se identifica directamente coa democracia. A soberanía reside no pobo, e as leis son expresión desa vontade colectiva, non a imposición dun soberano absoluto.