Fundamentos da Herdanza Xenética: Conceptos Clave e Transmisión de Caracteres

A herdanza xenética é o conxunto de mecanismos de transmisión de caracteres dun individuo á súa descendencia, rexidos polas leis do código xenético.

Conceptos Fundamentais en Xenética

O Carácter Hereditario

Un carácter hereditario é unha característica morfolóxica ou fisiolóxica que se transmite á descendencia, como a cor dos ollos, a cor do pelo ou a estatura.

O Xene e os Alelos

Un xene é un fragmento de ADN que determina un carácter hereditario. As diferentes variantes dun xene denomínanse xenes alelos ou alelos.

Os xenes alelos son variantes dun xene que controlan as diversas expresións para un determinado carácter. Cada xene ocupa un lugar fixo nos cromosomas, denominado locus. Os xenes alelos sitúanse no mesmo locus nos cromosomas homólogos.

Cromosomas Homólogos

Os cromosomas homólogos son aqueles que teñen os mesmos xenes, aínda que poden ter diferentes alelos.

Expresión dos Alelos: Homocigose e Heterocigose

As nosas células somáticas portan os alelos para cada carácter, os cales poden ser iguais (homocigose: AA, aa) ou diferentes (heterocigose: Aa, aA). Na xenética mendeliana ou clásica, ter os dous caracteres iguais (é dicir, en homocigose) denomínase raza pura.

Un individuo. Inicialmente, na expresión dun xene determinado, Mendel considerou dous tipos de alelos:

• O alelo dominante (A): É aquel que se manifesta no fenotipo sempre, tanto en homocigose como en heterocigose.
• O alelo recesivo (a): É o que se manifesta no fenotipo unicamente en homocigose. Os alelos recesivos transmítense e permanecen «ocultos» no xenotipo dos descendentes.

O xenotipo permanece constante, mentres que o fenotipo varía pola acción de diferentes factores ambientais.

Tipos Específicos de Herdanza

Herdanza Intermedia

Na herdanza intermedia os alelos exprésanse por igual no fenotipo. O individuo híbrido resultante manifesta un novo carácter que é unha mestura ou expresión combinada dos dous alelos.

Codominancia

En codominancia ambos os alelos exprésanse simultaneamente pero sen combinarse.

Alelismo Múltiple

No alelismo múltiple un único carácter está determinado por máis dun alelo.

Cromosomas e Determinación do Sexo

Cromosomas Sexuais e Autosomas

Os heterocromosomas ou cromosomas sexuais son os cromosomas que participan na determinación do sexo. Os autosomas ou cromosomas somáticos son os que non determinan o sexo.

Determinación Xenética do Sexo

A determinación xenética do sexo é o conxunto de factores e mecanismos que fai que un individuo presente gónadas masculinas ou femininas. A diferenza sexual é a expresión fenotípica desa determinación.

Caracteres Hereditarios Ligados ao Sexo

Os caracteres hereditarios ligados ao sexo son aqueles que veñen determinados por xenes localizados nos cromosomas sexuais.