O Goberno de Azaña e as Reformas Clave da Segunda República Española

O Goberno de Azaña e as Grandes Reformas da República

Unha vez aprobada a Constitución, foi elixido presidente da República Niceto Alcalá Zamora e xefe do goberno Manuel Azaña. Este primeiro período republicano caracterizouse pola súa actividade reformista a través de innovadoras leis que pretendían democratizar a vida política española, modernizar as súas estruturas e mellorar o nivel de vida das clases menos favorecidas. Estas leis afectaban aos intereses de grupos acostumados a exercer o poder e o control, o que orixinou unha forte oposición.

A Cuestión Relixiosa

No momento de proclamarse a República, a maioría da xerarquía eclesiástica era moi conservadora. Fronte a ela existía unha forte corrente anticlerical, que se manifestaba en ataques violentos a igrexas. O goberno defendía o establecemento dun Estado laico e non logrou frear a violencia anticlerical. O enfrontamento entre a Igrexa e o Estado acentuouse tras a aprobación da Constitución. A política de secularización levada a cabo polo goberno incluía medidas como:

• A separación da Igrexa e o Estado.
• A extinción do orzamento do clero.
• A liberdade de cultos.
• A secularización dos cemiterios.
• O matrimonio civil.
• O divorcio.
• A imposición de certas limitacións á Igrexa.

A intolerancia de todos fixo que a cuestión relixiosa se convertese nun dos motivos claves do enfrontamento entre españois en 1936.

A Reforma do Exército

En 1931 o exército español presentaba graves deficiencias na estrutura e equipamento. Foi Manuel Azaña quen emprendeu a reforma do exército en profundidade con tres obxectivos básicos:

• Eliminar o poder político dos militares.
• Reducir o número de oficiais e corpos.
• Aumentar a súa eficacia.

O conxunto de medidas formaron a Lei Azaña. As reformas crearon malestar entre algúns sectores do exército.

A Reforma Agraria

A reforma das estruturas agrarias foi un proceso máis lento e complexo e, tras interminables discusións e atrasos, foi aprobada en 1932 a Lei de Bases da Reforma Agraria, que autorizaba a expropiación, mediante indemnización, de terras concedidas en usufruto aos campesiños asentados nelas.

Para a aplicación desta lei foi creado o Instituto de Reforma Agraria. A complexidade da lei, a falta de recursos financeiros e a oposición frontal dos propietarios agrícolas fixeron que a reforma se aplicase con gran lentitude e as terras entregadas aos campesiños fosen escasas, coa conseguinte decepción e protestas dos campesiños pobres.

A Reforma Educativa

(Nota: O contido específico desta sección non estaba presente no texto orixinal, pero mantense o encabezado segundo as instrucións.)

A Autonomía de Cataluña

A Constitución republicana estableceu que o Estado integral republicano era compatible coa autonomía dos municipios e das rexións. Aquelas zonas que por afinidades históricas decidisen organizarse como rexión autónoma, deberían elaborar un Estatuto de Autonomía e superar as seguintes condicións:

• Ser proposto pola maioría dos concellos.
• Ser aprobado polos dous terzos dos electores da rexión en referendo.
• Por último, ser aprobado polas Cortes.

Os cataláns foron os primeiros en elaborar o seu Estatuto. A súa discusión nas Cortes foi lenta e polémica, acelerándose tras a tentativa golpista de Sanjurjo, e foi aprobada en setembro de 1932.

As eleccións para formar o primeiro Parlamento de Cataluña foron gañadas por Esquerda Republicana.