O Legado Filosófico de Immanuel Kant: Obra e Vixencia

Immanuel Kant: Contexto, Obra e Legado

Contextualización

Immanuel Kant (1724–1804) foi un dos filósofos máis importantes da Ilustración e unha figura clave na filosofía moderna. Naceu en Königsberg, na antiga Prusia, e viviu toda a súa vida na mesma cidade, onde foi profesor de Lóxica e Metafísica. O contexto histórico no que se insire a súa obra está marcado pola confianza na razón, o progreso científico e a busca de autonomía intelectual, características da Ilustración. Kant coñecía ben tanto o racionalismo de Descartes, Leibniz ou Wolff como o empirismo británico de Locke e Hume, e propuxo superalos mediante unha síntese crítica que recoñecese os límites e as posibilidades do coñecemento humano.

A súa obra divídese en dúas etapas principais: a etapa crítica e a práctica. Na etapa crítica, destacan obras como Crítica da razón pura (1781), na que investiga como é posible o coñecemento. Aquí propón a súa coñecida “revolución copernicana”, segundo a cal non é o suxeito o que se adapta ao mundo, senón que é o mundo da experiencia o que se adapta ás estruturas a priori do suxeito. Así, combina a sensibilidade (que nos dá os datos) co entendemento (que os organiza mediante categorías) para explicar como coñecemos. Esta obra busca delimitar o campo do saber científico e separar a metafísica da ciencia.

Na súa etapa práctica, Kant céntrase na ética e na filosofía do dereito e da política. En Fundamentación da metafísica dos costumes (1785) e Crítica da razón práctica (1788), desenvolve a súa ética do deber, baseada na autonomía da vontade e no imperativo categórico. Para Kant, a moralidade non depende das consecuencias, senón da intención e da forma racional da acción. A súa defensa da dignidade humana, da liberdade e da racionalidade influíu directamente na formulación dos dereitos humanos modernos. Así, Kant representa un punto de inflexión na historia da filosofía: rompe cos dogmatismos anteriores e senta as bases do pensamento contemporáneo.

Vixencia do Pensamento Kantiano

O pensamento de Kant segue tendo unha enorme influencia na filosofía, a política e os dereitos humanos. A súa defensa da autonomía moral e da dignidade da persoa é base dos sistemas democráticos e das declaracións universais dos dereitos humanos. A súa proposta de que a moralidade non depende da relixión nin da autoridade, senón da razón, é clave para sociedades plurais e laicas. Ademais, a súa reflexión sobre o coñecemento continúa sendo un referente no debate epistemolóxico contemporáneo.