A Monarquía dos Reis Católicos: Consolidación do Poder e Unión Dinástica

A Nova Monarquía dos Reis Católicos

Os Reis Católicos (RR.CC.) foron o primeiro exemplo de monarquía autoritaria nos reinos hispánicos. Con eles finalizou o convulso tempo baixomedieval, dominado polos enfrontamentos entre a nobreza e entre esta e a monarquía.

Unión Dinástica

O matrimonio de Isabel de Castela e Fernando de Aragón (1469) deu orixe á monarquía hispánica. Esta monarquía debe entenderse como unha unión dinástica de dúas Coroas, na que cada reino seguiu a rexerse polas súas propias leis e institucións. As leis, a moeda, as institucións e as Cortes de cada reino permaneceron diferenciadas, e mantivéronse as fronteiras entre os diferentes reinos coas súas aduanas.

O maior peso territorial, demográfico e económico de Castela orixinou unha castelanización da propia monarquía e un descenso do peso político da Coroa de Aragón ao longo dos séculos XVI e XVII.

A Construción dunha Monarquía Autoritaria

O Reforzamento do Poder Real

Os monarcas coincidían na necesidade de impoñer a súa autoridade á nobreza e a parte do clero. Para iso, venceron polas armas á nobreza e aos grandes señores eclesiásticos (Toro, 1476), impoñendo así a súa autoridade. Despois, recuperaron parte do patrimonio real en mans dos señores, aínda que aceptaron garantir á aristocracia e á Igrexa o seu poder e influencia a cambio da submisión política.

Institucións da Monarquía

Unha vez dominada a nobreza e a Igrexa, os monarcas organizaron unha serie de institucións para afirmar a autoridade real. Crearon:

• Un exército permanente.
• Un corpo de embaixadores que atendía os asuntos diplomáticos na súa política exterior.
• Os corrixidores, que foron delegados do poder real en vilas e cidades, presidían os concellos e tiñan funcións xudiciais e de orde pública.
• O reforzamento dos consellos. O Consello Real converteuse no principal órgano asesor dos monarcas. Ademais, crearon o Consello da Inquisición, o Consello das Ordes Militares e o Consello de Aragón.
• A extensión dos vicerreis naqueles territorios que tiñan organismos e leis específicas.
• A reforma da xustiza en Castela, creando as Chancelerías e Audiencias.
• As Cortes de Castela perderon peso nas súas resolucións en beneficio da monarquía.

Controlar os territorios da Coroa non foi unha tarefa fácil. Por iso os RR.CC. desprazábanse de maneira practicamente continua por todo o territorio para impartir xustiza e reforzar a súa autoridade.