A Segunda Guerra Mundial: Factores Desencadeantes e Repercusións Globais

Causas da Segunda Guerra Mundial

A tensión internacional foi enorme debido aos problemas derivados da posguerra e dos acordos adoptados en Versalles. O expansionismo nazi en Europa, favorecido pola pasividade dos países europeos ante Hitler; a política imperialista de Xapón en Asia; e a crise económica de 1929 aumentaron esta inestabilidade.

O ascenso de Hitler ao poder provocou o abandono de Alemaña da Sociedade de Nacións (SDN). Así, emerxía unha actitude de desafío á SDN e de defensa dunha política exterior en Europa baseada en feitos consumados.

A comezos de 1935, Alemaña procedeu á anexión do Sarre, un territorio de poboación alemá confiada á SDN no Tratado de Versalles. Semanas despois, impulsou o rearmamento, estableceu o servizo militar obrigatorio e procedeu á creación dunha forza aérea. En 1936, ocupou Renania, un territorio alemán fronteirizo cos Países Baixos e Francia e cuxa remilitarización fora prohibida no Tratado de Versalles.

A partir de 1935 estalaron distintas guerras: a de Etiopía (1935-36) pola invasión italiana, a Guerra Civil española (1936-39) e a Guerra Sino-Xaponesa, tras a invasión de China por Xapón. Todas estas foron sustentadas por réximes fascistas. En outubro de 1936 formalizouse o Eixe Roma-Berlín, entre Mussolini e Hitler, que apoiaron a Franco na Guerra Civil española. Xapón asinou con Alemaña o Pacto Antikomintern, contra a Unión Soviética (URSS), ao que logo se uniron Italia, Hungría, Romanía, Finlandia, Bulgaria, España e Manchukuo.

Un dos propósitos do Eixe era expandirse territorialmente. Comezaron a poñelo en práctica, e como viron que a Sociedade de Nacións e outros países como Francia e o Reino Unido non lles dicían nada debido á política de apaciguamento que defendían, continuaron coa súa expansión. Por iso non actuaron ante invasións que estaban a ocorrer, nin apoiaron ao bando republicano na Guerra Civil española. Ante esta pasividade, Hitler iniciou unha agresiva política exterior, que incluíu:

• En marzo de 1938, invadiu Austria. Realizouse un referendo cuxo resultado foi favorable á anexión con Alemaña.
• En setembro de 1938 convocou unha Conferencia de Múnic onde participaron Alemaña, Italia, o Reino Unido e Francia. Nesta, acordouse a anexión da rexión checa dos Sudetes, onde vivían millóns de alemáns, coa condición de que non invadiría o resto de Checoslovaquia, que non puido dar a súa opinión nin estivo invitada á Conferencia. Sen embargo, en marzo de 1939, Hitler ocupou toda Checoslovaquia.
• En agosto de 1939, Alemaña asinou un Pacto de Non Agresión Xermano-Soviético coa Unión Soviética (URSS), para garantir a súa neutralidade en caso de guerra. Acordaron dividir Polonia e o dereito da URSS sobre Finlandia e os países bálticos. Todo isto fíxoo ás costas dos seus socios italianos e xaponeses.
• Por último, o 1 de setembro de 1939, Alemaña invadiu Polonia, coa excusa de recuperar o corredor de Danzig, territorio de poboación alemá. Con este movemento, Gran Bretaña e Francia decidiron non aceptar esta invasión, e declararlle a guerra a Alemaña.

Consecuencias da Segunda Guerra Mundial

Consecuencias Demográficas

O número de vítimas mortais estímase entre 40 e 60 millóns, ademais duns 40 millóns de feridos, maioritariamente poboación civil. A isto súmase o descenso da natalidade. Na posguerra, houbo unha inxente masa de desprazados intentando regresar aos seus fogares.

Repercusións Económicas

A guerra provocou graves estragos nas cidades, industrias, campos e vías de comunicación. A economía europea sufriu un forte impacto. Os danos na agricultura e na gandaría foron enormes e a produción industrial diminuíu drasticamente. No ámbito financeiro agravouse o déficit orzamentario e produciuse unha forte inflación. En Asia, Xapón quedou ao bordo do aniquilamento debido aos bombardeos atómicos.

O Impacto Moral e Social

Esta deixou un rastro de horror co coñecemento do sucedido nos campos de exterminio, os devastadores bombardeos das cidades alemás e xaponesas, e as matanzas practicadas polos soviéticos en Polonia.

Conferencias de Paz e a Creación da ONU

Celebráronse diversas conferencias para organizar o mundo da posguerra. Destacan as de Yalta e Potsdam (1945), onde se acordou a partición e desnazificación de Alemaña, as reparacións que debía pagar e a creación de novas fronteiras. Na Conferencia de París elaboráronse os tratados de paz con Italia, Romanía, Bulgaria, Hungría e Finlandia (1946-47). Finalmente, creouse a Organización das Nacións Unidas (ONU) para preservar a paz e a seguridade internacionais. Os seus principios fundamentais fixáronse na Carta aprobada na Conferencia de San Francisco (1945).