O Valimento do Conde-Duque de Olivares e a Crise da Monarquía Hispánica no Século XVII

O Valimento do Conde-Duque de Olivares e a Crise da Monarquía Hispánica

A Figura dos Validos

Os Austrias do século XVII (Felipe III, Felipe IV e Carlos II) non gozaron do carisma e personalidade de Carlos I e Felipe II. Delegaron as súas funcións en favoritos, privanzas ou validos que actuaban como xefes de goberno. Moitos deles utilizaron o seu poder no seu propio beneficio e aumentaron a corrupción e a ineficacia da administración da Coroa.

O Goberno do Conde-Duque de Olivares

O Conde-Duque de Olivares foi o valido de Felipe IV ata a súa caída en desgraza en 1643. O seu goberno caracterizouse por ser autoritario e centralizador. No interior tratou de levar a cabo un amplo proxecto de reformas, mentres que no exterior tivo que facer fronte a unha serie de compromisos bélicos ocasionados pola continuación da guerra con Holanda.

Proxectos de Reforma: A Unión de Armas

Dende o inicio do seu mandato, Olivares pretendeu integrar todos os reinos nun só Estado, coas mesmas leis e institucións, seguindo o modelo castelán e eliminando os privilexios forais. Para conseguilo, poderían empregarse todo tipo de medidas, incluída a guerra. Esta política impositiva e uniformizadora xerou protestas e alteracións nos diferentes reinos da monarquía. Un exemplo é a Unión de Armas (1625), que, para asegurar a supremacía da Monarquía Hispánica, establecía un reparto da carga militar e fiscal entre todos os reinos. O proxecto contemplaba a creación dun exército permanente repartido entre os distintos reinos. Este proxecto non puido levarse á práctica pola oposición da Coroa de Aragón. Olivares tratou de aumentar a contribución dos reinos, pero a súa política incrementou o malestar e orixinou fortes protestas. Un exemplo significativo foi a sublevación de Cataluña.

As Crises durante o Valimento

A Sublevación de Cataluña (1640)

En 1639, entraron en Cataluña as tropas reais para combater as tropas francesas que invadiran o Rosellón. O aloxamento das tropas ocasionou tumultos que culminaron coa sublevación dos segadores en 1640. Olivares enviou o exército para reprimilos e aproveitar a situación para eliminar os privilexios forais. A súa tentativa fracasou.

A Restauración da Independencia de Portugal (1640)

En paralelo ao conflito anterior, en 1640 produciuse un forte descontento en Portugal ante a política de castelanización do valido. Aproveitando a situación de crise xeneralizada da Monarquía Hispánica en varias frontes, unha conspiración nobiliaria conseguiu facerse co poder e proclamar ao duque de Braganza como rei de Portugal en 1640.

A Crise Xeral da Monarquía

Ademais das crises en Cataluña e Portugal, produciuse unha crise xeral da Monarquía Hispánica debido á suma de problemas políticos, derrotas militares e crise demográfica. As revoltas en:

• Andalucía
• Aragón
• Navarra
• Nápoles
• Sicilia

e a guerra con Francia debilitaron a situación da monarquía e remataron coa caída do valido.