1905ko iraultza
Clasificado en Matemáticas
Escrito el en vasco con un tamaño de 4,59 KB
Desestalinizazioa
Stalin hil zenean gertatutako prozesu bat da. Stalin hil ondoren,
Khrustxevek hartu zuen kargua egoera errebisionista zuen eta
Stalinen aurkako kritikak egiten hasi zen. Arerio politikoen aurkako
errepresioa gutxitzen da, ordurarte Stalinen erregimena eta
erregimenaren gehiegikeria kondenatu zituen , Khrustxevek
Stalinen erregimena kritikatu eta sozialismorako trantzisio egiteko
beste eredu batzuk egon zitezkeela onartu zuten. Ondorioa,Khrustxe
kargutik kendua izatea izan zen eta Brejnev bueltatu zen.
Gorbatxov
(1931-gaur egun) Sobietar Batasuneko alderdi komunistaren idazkari
nagusia izan zen. 1985ean sartu zen eta Perestroika eta Glasnot
izeneko egitasmo erreformista proposatu zuen, ekonomia berpizteko
helburutzat. Horretarako kanpo politika aldatu beharra zegoen.
Egitasmo erreformista honen ondorioak, SESBn erorrera hasi zela eta
herri satelite guztien desagerpena izan zen. Erreforma honi esker
alderdi komunistaren alderdi berriak sortu ziren.
Yeltsin
(1931-2007) 1991an kargua hartu eta urte hartan Sobietar Batasuna
erori zen. Lehendakari bihurtu zen egoera aldatzen delako eta
Errusiako federazio bezala ezagutzen hasten dugu, urte hartan SESB
ezagutzeari uzten baitiogu. Errepublika gehien independentzia
onartu zituen errebersionismo izanez. Estatu burujabeen erkidegoa
sortzen saiatzen da, baina porrota izan zen. 1999 Putin jartzen da
karguan gaur egun arte.
Pragako udaberria
1968an hasi eta urte berean amaitu zen. Gerra Hotzaren garaian
Txekoslovakian erreforma eta liberalizazio politikoa lortzeko
saiakera baketsua izan zen. Txekoslobakian herri satelite bat zen
eta SESBen agindua kendu nahi zuen, baina ez zuten lortu,
Varsoviako itunaren armadarengaitik. Ekialdeko blokean zeuden
arteko herrialdeen armada zen, Bresnevek bidalia. Hainbat
ondorio izan zituen, SESBek bere boterea berezartzea lortu zuen,
Dubcek-ek esandako erreformak bertan behera geratu ziren eta
Sobietar Batasunak zensura eta jazarpen gogorrago bat ezartzen
du. Emigrazioa ere igo zen egoera aldatzen ez zelako eta 100
hildako egon ziren, gehien bat ikasleak.
Tito
(1892-1980) Jugoslaviako agintaria II.MG bukatu bezain laster
bihurzten da. Armada gorriaren laguntzarik gabe lortu zuen
Jugoslavia askatzea eta egoera autonomo batean funtzionatzea.
Boterean egon zen hil arte eta egoera autonomoan jokatzeak
COMINFORMetik botatzea eragin zuen Sobietar Batasunarekin
harremanak haustuz. Honek Stalinek bere politika gogortzea
eragin zuen eta alderdi komunisten purgak ere garatu zituen
Titorekin ados zeudenak epiatuz.
Herri sateliteak
Potentzia handi baten eragin politiko eta ekonomikoarenpean
dagoen herrialdea, Sobietar Batasunarenpean.II.MG ondoren,
ekialdeko blokean. Polonia, Rumania, Bulgaria, Hungaria,
Txekoslobakia, ekialdeko Alemania. Yalta eta Posrdamen
irabazleek banatu zituzten heerrialdeak SESBentzako. SESBentzako
segurtasun lerroa SESB erori arte 1991.
Mao Zedong
(1893-1976) Agintaria Txinako alderdi komunistaren idazkari nagusia.
49tik Txinako agintaria. Erregimen komunista ezarri zuen Aurrerazko
jauzi handia marxtan baina porrota izan zen eta boteretik aldendu zuen
residentzia galdu. Mao 1966an bueltatu eta Iraultza kulturala martxan
jarri zuen bere arerio politiko guztaik zapaldu zituen.
Aurreranzko jauzi handia
Politika neurri multzo bat erreforma hori egioteko, ondorioak, porrtota
gosetea eta maoren aurkko kritikak hasi ziren eta bereak boterea galdu
zuen pixka, ordezko bat ipini zuten, boterea hartzeko iraultza kulturala
hasi zuen, mugimendu bat Maok aurrera eraman zuen 66an hasi zen
mao hil arte iraun zuen, bere areroi politiko guztiak akabatzeko egin zuen,
kapitalistekin akabatu beharz ela esan zuen, maok berriro botera hartu.
Iraultza kulturala
Mugimendu bat da, Maok eraman zuen aurrera 1966ean hasi zen eta Mao
hil arte mantendu zen. Bere arerio politiko guztiak akabatzeko egin zuen,
kapitalistak zeudelako Txinan eta haiekin akabatu behar zuela. Maok boterea
berriro ere berreskuratu behar zuela. 1966an bueltatu zen iraultza kulturala
martxan jarriz eta bere arerio politikoak zapaldu zituen.