Animalien Filum Nagusiak: Ezaugarriak eta Sailkapena

Poriferoak

Simetria

• Erradiadiala.

Habitat

• Itsasoan bizi dira, eta batzuk ur gezatan.
• Itsatsita bizi dira.

Egitura

• Oskuloa: irekigunea da.
• Barneko barrunbea: Atrioa.
• Poroak edo ostioloak dituzten zelulak daude.
• Zelula epitelialak: pinakozitoak.
• Barneko mesenkiman espikulak daude.
• Amebozitoak: digestioan eta gametogenesian parte hartzen dute.
• Koanozitoak (lehen Horozitoak): flagelodunak, ur-korronteak sortzeko.

Ugalketa

• Asexuala: gemazioz.
• Birsortzeko ahalmen handia dute.
• Dioikoak edo monoikoak izan daitezke, baina beti ernalkuntza gurutzatua da.

Zelentereoak (Knidarioak)

Simetria

• Erradiadiala.

Habitat

• Itsastarrak dira.
• Koralak eta polipoak itsatsita bizi dira.
• Marmokek, ordea, bizimodu askea dute.

Egitura

• Garroek ahoa inguratzen dute, eta ondoren digestio-barrunbea dago.
• Marmokek manubrioak deitzen diren luzakinak dituzte.
• Hiru geruza dituzte: epidermisa, tarteko geruza (mesoglea) eta barnekoa (digestio-hodia).

Ugalketa

• Gemazioz koloniak sortzen dira.
• Birsortzeko ahalmen handia dute.
• Marmokak dioikoak dira.
• Belaunaldi-txandaketa ematen da.
• Larbari planula esaten zaio.

Berezitasunak

• Garroetako knidoblastoen (zelula urtikatzaileak) nematozitoek toxina askatzen dute ehizarako edo babesteko.

Platelmintoak (Zizare Lauak)

Simetria

• Zizare zapalak dira.

Habitat

• Batzuk aske bizi dira, beste batzuk parasitoak dira.

Egitura

• Planariaren kasuan, burua ez dago oso bereiztua; bertan zentzumen-organoak daude, hala nola begi-orbanak.
• Irekigune bakarra dute: ahoa abdomenean dago, eta ondoren faringea.
• Ez dute ez arnas-aparaturik ezta zirkulazio-aparaturik ere.
• Gas-trukea epidermisaren bitartez egiten dute.
• Iraitz-poroak dituzte.

Ugalketa

• Dioikoak dira.
• Barne-ernalkuntza dute, atrio genitalaren barnean dagoen kopula-organoan.
• Birsortzeko ahalmen handia dute.

Berezitasunak

• Teniaren kasuan: ez du digestio-hodirik, hermafrodita da, bentosak ditu eta metabolismo anaerobikoa du.

Klaseak

• Turbelarioak (adibidez, planaria).
• Trematodoak (adibidez, duela).
• Zestodoak (adibidez, tenia).

Anelidoak (Zizare Eraztunatuak)

Simetria

• Aldebikoa.

Egitura

• Eraztun itxurako atal ugari dituzte.

Ugalketa

• Itsastarrak sexu bakarrekoak dira eta kanpo-ernalkuntza dute.
• Lehorrekoak monoikoak dira, baina ez dira autoernaltzen.

Klaseak

• Oligoketoak (adibidez, lur-zizarea).
• Poliketoak (adibidez, itsasoko harrak, tubikolak).
• Hirudineoak (adibidez, izainak).

Moluskuak

Simetria

• Aldebikoa.

Habitat

• Itsasoan, ur gezatan eta lehorrean bizi dira.

Egitura

• Gorputz biguna, mantua, errai-masa eta oina dituzte.
• Buru garatu samarra dute, zentzumen-organoekin.
• Errai-masa: digestioa, zirkulazioa eta iraitzketa.
• Oin gihartsua dute.

Ugalketa

• Ostrak sexu-aldaketa dute tenperaturaren arabera.
• Zeharkako garapena dute: larba-fasea.
• Batzuk hermafroditak dira (adibidez, barraskiloak).

Berezitasunak

• Belarjaleak, haragijaleak eta iragazleak izan daitezke.
• Erradula: hortz antzeko egitura kitinosoa.
• Loro-mokoa: txipiroien ahoa.

Klaseak

• Gasteropodoak (adibidez, barraskiloak, karakolak).
• Pelezepodoak (adibidez, almejak, ostrak).
• Zefalopodoak (adibidez, olagarroak, txipiroiak).

Artropodoak

Simetria

• Aldebikoa.

Habitat

• Uretan, lehorrean eta airean bizi dira.

Egitura

• Gorputz segmentatua dute, segmentu bakoitzean apendize pare bat izan dezaketelarik.
• Nerbio-sistema garatua.
• Babesteko exoeskeletoa dute, kitinazko kutikula gogor batez osatua.
• Krustazeoek gatz mineralak ere dituzte.
• Azal artikularraren bidez lortzen dute mugimendua.
• Muda: hazkuntza-sistema.
• Atalak: burua, toraxa eta abdomena.
• Batzuek zefalotoraxa dute; beste batzuek, ordea, enborra (adibidez, armiarmak).

Ugalketa

• Sexu bakarrekoak dira eta dimorfismo sexuala dute.
• Uretan kanpo-ernalkuntza ematen da.
• Metamorfosia sinplea zein konplexua izan daiteke.
• Partenogenesia (ernaldu gabeko arrautzen garapena).

Berezitasunak

• Apendizeak: lokomoziorako, aho-ingurukoak elikatzeko, kopulatzeko, etab.
• Arnas-sistema: trakeak, estigmak, zakatzak eta birikak.
• Nerbio-sistema garatua.

Klaseak

• Krustazeoak (10 hanka).
• Intsektuak (6 hanka).
• Araknidoak (8 hanka).
• Miriapodoak (hanka asko).

Ekinodermoak

Klaseak

• Ekinoideoak (adibidez, itsas trikua): belarjaleak.
• Ofiuroideoak (adibidez, ofiurak): haragijaleak.
• Asteroideoak (adibidez, itsas izarra): haragijaleak.
• Krinoideoak (adibidez, itsas liliak): detritujaleak.