Artearen Definizioa, Kontzeptuak eta Funtzioak

Zer da Artea?

Filosofia Estetikoa

Arteari buruzko galdera eta hausnarketa filosofikoak egiten dituen adarra da. Artearen definizioa, esanahia eta funtzioa aztertzen ditu.

Artearen Definizio Historikoa

Antzina, "arte" hitzak trebetasuna edo teknika esan nahi zuen, eta artisauak eta artistak berdin hartzen ziren. XVIII. mendean "arte ederrak" terminoa sortu zen, literatura, pintura, musika, arkitektura, eskultura eta dantza barne hartuz. Geroago, zinema eta argazkilaritza ere gehitu ziren.

Artearen Diziplinak eta Ezaugarriak

1. Literatura: Ezagutzara eta egiara iristeko bidea.
2. Musika: Hunkitzeko gaitasun handia du eta gizakiaren irrazionaltasunarekin lotzen da.
3. Arte Eszenikoak: Giza kondizioaren drama eta tragedia umorearekin lantzen dituzte.
4. Arte Plastikoak: Metaforen bidez errealitatea interpretatzen dute.

Esperientzia eta Iritzi Estetikoa

Esperientzia Estetikoa

Artelan batek erabat harrapatzen gaituenean gertatzen da:

1. Helburu beregain bat da.
2. Edertasunak edo hunkidurak sortzen du.
3. Hausnarketa eta emozioa bultzatzen ditu.
4. Askea da; artelanak subjektua harrapatzen du.

Iritzi Estetikoa

Zerbait itsusia edo ederra den epaitzeko modua:

1. Objektibismo Estetikoa: Edertasuna objektuaren ezaugarri propioa da.
2. Subjektibismo Estetikoa: Edertasuna subjektuaren gustuaren araberakoa da.

Edertasunaren Kontzeptuak eta Artearen Egoera Gaur Egun

Edertasun Klasikoa

1. Edertasuna gauzan bertan dago.
2. Proportzio harmonikoan oinarritzen da (kanona).
3. Arteak errealitatea imitatu behar du (adibidez, Homeroren Iliada, El rapto de Proserpina).
4. Funtzio hezitzailea eta garbikuntza emozionala du.

Edertasun Modernoa

1. Subjektiboa bihurtzen da; hunkitzeko gaitasuna azpimarratzen da.
2. Erromantizismoa: Artea ez da arrazionala, emozioaren adierazpena da.
3. Sublimea: Naturaren indarrak sortutako hunkidura sakona.
4. Artista Jenioa: Oinazez bizi den pertsona inspiratua.

Artearen Fragmentazioa Gaur Egun

1. Nietzsche: Arteak bizitza ulertzen laguntzen du.
2. Marx: Artea boterearen eta aberastasunaren sinboloa da.
3. Walter Benjamin: "Aura" kontzeptua; artelanak bakarrak eta bereziak dira, baina erreprodukzioak horren magia galtzea dakar.

Artearen Helburua eta Funtzioak

Artearen Helburuak

• Artea arteagatik: Helburua bere horretan duen gozamena.
• Artea kritikarako eta aldaketa sozialerako tresna:
  • Arte Masifikatua: Kontsumorako, entretenimendu hutsa.
  • Benetako Artea: Giza oinazea adierazten du eta ez dago boterearen zerbitzura.

Artearen Funtzioak

1. Funtzio entretenigarria: Plazera eta gozamena ematea.
2. Funtzio pedagogikoa eta kritikoa: Gizarte-irudiak interpretatzeko eta bidegabekeriak salatzeko tresna.