Azido-Baseak, Isomeria eta Ingurumen Kutsadura Kimikoa

Azido-Baseak eta Erreakzio Motak

Azidoa: protoiak ematen dituen substantzia da. Basea: protoiak hartzen dituen substantzia da. Elektroiak hartzen dituen substantzia azidoa da; elektroiak ematen dituen substantzia basea da.

Lotura hauste motak:

• Homolitikoa: loturaren elektroi bana atomo bakoitzarekin joaten da.
• Heterolitikoa: loturaren elektroi parea atomo batekin joaten da.

SN1 ordezkapen nukleozalea, E1 eta E2 eliminazioa.

Isomeria Mota Nagusiak

Isomero funtzionala (funtzio talde desberdinak), hezurdurazkoa (C-hezurdura desberdina), posizio isomeroak (funtzio talde berdinak leku desberdinetan), geometrikoak (cis-trans), konformazionala (loturen biraketa), enantiomeroa (ispilu irudia), diastereomeroa (RR).

Erreakzio Motak

• Ordezkapena: atomo bat kendu eta beste bat jarri (SN2 nukleosalea, SN1).
• Eliminazioa: atomo bat kendu (E1, E2).
• Adizioa: gehiketa.
• Kondentsazioa: 2 molekula organiko elkartu eta txiki bat sortu.
• Erredukzioa: H-ak irabazi.
• Oxidazioa.
• Hidrolisia (fotolisia).

Azidoena aukeratzeko: elektronegatibitatea, tamaina handiagoa azidoago, hibridazioa (s izaera handiagoa errazago apurtu), erresonantzia (zein base konjokatua den egonkorrena), erresonantzia eta kokapena.

Ingurumen Kutsadura Kimikoa

Substantzien Garraioa eta Metaketa

Henry legea (substantziak atmosferara igaro): KHi = Ci/Pi. Ci = i-ren kontzentrazioa disoluzioan (M). Pi = i-ren lurrun presioa disoluzioan (atm).

Substantzien garraioa lurrean: Koc = C karbono organikoa (mg/g) / Cura (mg/l). Koc < 1 oso mugikorra; > 5 ez mugikorra.

• Adsortzio-desortzioa: konposatua fase solidoan itsatsi.
• Absortzioa: konposatua fase solidoan barneratu.

Metaketa koefizientea (bioakumulazioa): P = Kow = Cnoktanol/Cura. Kow > 5 asko metatu. Pi = log Px/Ph.

Toxizitatea eta Biodegradazioa

Toxizitate akutua: berehalako sintoma. Toxizitate kronikoa: epe luzerako eragina. LD50: laginaren subjektuen %50 akabatzeko gai den substantzia. Balio txikia toxikoagoa.

Biodegradazioari aurre egin: bioerrefraktario edo errekaltzitrante. Ingurumeneko hondakinak degradatzeko mikroorganismoak erabili: bioerremediatze. Fitoerremediatze: deskontaminaziorako landaredia erabiltzeari.

Petrolioa eta Plastikoak

Petrolio arina (biskositate txikia), gozoa (S gutxi). Oktano indizea: gasolina baten keherketaren aurreko erresistentzia adierazten du.

Petrolioaren isurketa ingurunean: Hedapena ur gainean eratzen den kapa fina, lurrunketa, dispertzio naturala, disoluzioa, emultzioa, sedimentazioa eta biodegradazioa, fotooxidazioa.

Homopolimeroak (monomero guztiak berdinak), kopolimeroak (2 monomero mota edo gehiago). Propietate mekanikoen arabera polimeroak: zuntzak, plastikoak edo elastomeroak. Plastikoen barruan termoegonkorrak edo termoplastikoak. Plastikoak biziklatzeko moduak: birprozesaketa, despolimerizazioa, eraldakuntza (prozesu erre, prozesu oxi) eta konbustioa.

Grafenoa eta Deribatuak

Grafenoa karbonoaren forma alotropiko bat da, karbonoek sp2 loturak eta elkarri lotuak lotura kobalente bidez. Grafitoa: grafeno geruzak. Nanohodia: grafito geruza bildua dagoen orri bat. Fulerenoa: esfera itxia eratzeko itxi diren grafenoak. Ezaugarriak: solidoak, hegazkortasun txikia, disolbagarritasun eskasa, oso iraunkorrak, minbizia eragiteko gaitasuna.

Pestizidak eta Lurzoruaren Kutsadura

Kd: fase solido eta urtuaren arteko banaketa koefizientea. Kd = Ci,s (kontz fase soli) / Ci a (kontzen ur fas).

GUS: Pestizida batek lurzoruko ura kutxatzeko gaitasuna. t1/2 txikia eta Koc altua GUS txikia. GUS = log t1/2 * (4 - log Koc). GUS > 2,8 lixibiakorra; < 1,8 ez lixibiakorra; 1,8 < GUS < 2,8 tartekoa.

Pestizidak abantailak: uzten etekina handitu, gizaki bizitzak salbatu, ekonomikoki errentagarriak, lurzoru erosioa murristu. Desabantailak: toxikoak eta biometatu, erresistenteak diren espezieak.