Baliabide Abiotiko eta Biotikoak: Definizioa, Motak eta Erabilerak

Baliabide Abiotikoak

Baliabide abiotikoak naturan aurkitzen diren elementu ez-bizidunak dira, gizakiak hainbat helburutarako erabiltzen dituenak.

Airea

Airea baliabide agortezina da, baina kutsadura da bere ingurumen-arazo nagusia.

Ura

Lurrazalaren %70 urez estalita dago: %97 ur gazia da eta %3 ur geza. Ura ezinbestekoa da edateko, garbitzeko, lursailak ureztatzeko eta beste hainbat jardueratarako.

Uraren tratamendua

• Potabilizazioa: Uretatik agente patogenoak eta gai kutsagarriak kentzeko prozesua da, gizakion kontsumorako egokia izan dadin.
• Arazketa: Industrietatik, nekazaritza eta abeltzaintza-instalazioetatik eta hirietatik datorren ura tratatu eta araztu egin behar da, ingurumenera itzuli aurretik.

Lurzoruak

Lurzoruak baso, nekazaritza, meatzaritza eta abeltzaintza jardueren euskarria dira. Bertan kokatzen dira etxebizitzak, industriak eta errepide-azpiegiturak. Lurzoruaren erabilera okerraren adibide bat nekazaritzarako egokia den lurzorua industrialde bat kokatzeko erabiltzea da.

Baliabide Mineralak

Mineral gehienak multzokatuta daude, harriak osatuz. Mineral batzuk toki jakin batzuetan kontzentratzen dira, meategiak sortuz. Meategietan mea (ustiatzeko errentagarria den zatia) eta ganga (errentagarria ez dena) bereizten dira.

Mineral motak

• Mineral ez-metalikoak: Sufrea, fosforoa, nitrogenoa, gatz arruntak eta igeltsua.
• Mineral metalikoak: Eguneroko bizitzan erabiltzen ditugun tresna, gailu eta gauzaki gehienak egiteko lehengaiak dira. Honela sailkatzen dira:
  • Metal industrial astunak.
  • Metal industrial arinak.
  • Metal bitxiak.
  • Metal urriak.

Baliabide Biotikoak

Gizadiarentzat balio edo baliagarritasuna duten biosferako baliabideak dira; hots, organismoak, horien parteak edo ekosistemen beste osagaiak.

Nekazaritza

Nekazaritza elikagaien iturri zuzena da, eta gizakiaren oinarrizko premiak asetzen ditu. Bi nekazaritza mota nagusi bereizten dira:

• Nekazaritza intentsiboa: Herrialde garatuetan nagusi den nekazaritza mota.
• Nekazaritza estentsiboa: Herrialde azpigaratuetan gehien erabiltzen den nekazaritza mota, nekazaritza tradizionala ere deitua.

Nekazaritzak, elikagaiak emateaz gain, erregai ez-fosilak lantzeko erabil daitekeen biomasa ere sortzen du.