Baliabide Naturalak, Energia Iturriak eta Industria

Baliabideak eta erreserbak

Baliabideak eta erreserben arteko diferentzia: Lurrean dauden ondasun guztiak eta aurkitutako zein kokatutako baliabideak dira.

Lehengai mineralak

• Burdina: Gehiena altzairua siderurgian erabiltzeko da; ekoizle nagusiak Txina eta Brasil dira.
• Bauxita: Meategi handienak Australia, Brasil eta Indian daude; aluminio ekoizle nagusiak Txina eta Errusia dira.
• Kobrea: Elektrizitatea eroateko erabiltzen da; ekoizle nagusiak Txile eta Peru dira.

Energia-iturriak

1780an I. Industria Iraultza hasi zen eta 1870ean II.a.

Hidrokarburoak

Lehengai mineral fosilak dira. Petrolioa lehengai gisa erabiltzen da plastikoak, intsektizidak, herbizidak eta sendagaiak sortzeko.

• Esportatzaile nagusiak: Saudi Arabia, Errusia eta Iran.
• Ekoizle nagusiak: Txina.
• Kontsumitzaile nagusiak: Txina, Japonia eta India.

Elektrizitate konbentzionala

• Distantzia luzera erraz garraiatzen delako.
• Garbia delako kontsumitzen den lekuan.
• Eraldatuz, beste energia batzuk erraz lor daitezkeelako.

Zentral elektriko motak

• Zentral termikoak: Erregaia erretzen da; lurrun-zurrusta horrek sorgailu elektriko batzuetara konektaturiko zenbait turbina mugitzen ditu.
• Zentral nuklearrak: Mineral erradiaktiboen atomoen fisio edo hausturatik sortzen da; uranioa erabiltzen da.
• Energia hidroelektrikoa: Uraren indarra erabiltzen da; ura urtegietan metatzen da eta presak eraikitzen dira.

Energia alternatiboak

Energia berriztagarriak dira eta energia konbentzionalek baino gutxiago kutsatzen dute: eolikoa, eguzki-energia, biomasa, geotermikoa eta mareomotriza.

Industria motak

• Industria astuna: Siderurgia, metalurgia, petrokimika, zementu-industria eta ekipamendu-ondasunen industria.
• Industria arina: Elikagaitza, kimika arina, elektronika, automobilgintza eta ehungintza.

Industria herrialde garatuetan

Munduko enpresa handiak hemen daude, horietako asko multinazionalak dira.

Industria garabidean dauden herrialdeetan

Ezaugarri nagusiak:

• Eskulan ugari eta merkea.
• Gobernuek zerga-pizgarriak ematen dizkiete enpresei.
• Legedia herrialde garatuetan baino malguagoa da langileen baldintzekiko eta ingurumenaren babesarekiko.

Ondorio onak:

• Multinazionalek kokatzen diren eremuko ekonomia sustatzen dute.
• Ekoizpen-teknika aurreratuak ekartzen dituzte.
• Enplegua sortzen dute.

Ondorio txarrak:

• Herrialde hauetako legeek ez dituzte langileak babesten.
• Lan-ustiapeneko egoerak sortzen dira.
• Ezkutuko ekonomia sortzen da.