Banaketa eta Lurralde-desorekak: Euskal Herriko Biztanleria Historian Zehar

Banaketa Azaltzen Dutten Faktoreak:

Banaketa azaltzen duten faktoreak: Industria aldeko aldian ekonomiaren oinarria nekazaritza zen, eta faktore naturalek pisu handia zuten. Dentsitate handienak erliebe lauko eta negu leuneko kostaldeeetan zeuden, txikienak Iberiar penintsularen barrualdeko ordoki garaietan, negu hotzak zitusten eta. Giza faktoreek ere eragina zuten. XVII. mendean, Amerika aurkitzeak Gaztelari opartasun ekonomiko handia heman zion, eta Iberiar penintsularen barruan biztanle gehien zituen ingurua bihurtu zen. XVII. mendean krisi ekonomiko eta demografikoaren eraginez biztanleria periferiarantz mugitu zen. Urrengo mendean egoerak buelta egin zuen eta dentsitate handienak kostako eta uharteetako inguruetan zeuden, merkataritzari esker. Industria aldian, XIX. mendearen erdialdea eta 1975 urtea bitartean, faktore naturalek garrantsia galdu eta biztanleriaren banaketan kontrasteak sendotu eta areagotu ziren. Madrileketa periferiako eskualdeek pisua irabazi zuten berezko askuandearen eraginez eta biztanleria erakarri zuten jarduera ekonomikoak ezarri zirelako, industria eta turismoa. Industria osteko aldian 1975eko krisitik aurrera, kontrasteak leundu egin ziren. Krisiak industrializazio-inguruen erakarpena murriztu zuen, barrualdean tradizioz emigratzaileak ziren inguruetatik irteerak guxitu ziren, eta emigranteak itzuli egin ziren. Krisiaren ostean, hauek dira gaur egungo garapen-faktoreak: zerbitzuen lehentasuna, industriaren banaketa espaziala, nekazaritza teknifikatua eta garapen endogenoa, atzerriko inmigrazio handiagoarekin batera.

Lurralde-Desorekak Biztanleria Berezko Ugimenduan.

Kontraste handiak daude adinaren araberako egituraren eraginez. Egitura hori hedatutako arrazoien eta gaur egungo arrazoien araberakoa da:

Heredatutako arrazoiak jaiotzaren tradiziozkko jokabideak eta garapen ekonomikoaren aldeak dira, migrazioak eragiten dituztenak. Gazteengan dute eragina, eta emigraziio-eskualdeak zehartzea eta immigrazio-eskualdeen gaztetzea eragiten dute. Gaur egungo arraazoiak krisiaren osteko garapen ekonomikoaren faktore berriak eta atzerriko inmigrazioak dira. Dinamismo geografiko handiena duten autonomia-erkidegoek, Espainako batez bestekoarekin alderatuta, jaiotza-tasa handiagoak, heriotza-tasa txikiagoak eta berezko hazkunde handiagoa dituzte. Gahinbera demografikoan dauden autonomia-erkidegoek, Espainako batez bestekoarekin alderatuta, jaiotza-tasa txikiagoak, heriotza-tasa handiagoak eta berezko hazkunde txikiagoa dute, negatiboa kasu askotan.