Chartresko Katedrala: Arkitektura Gotikoaren Adibide Nabarmena

Chartresko Katedrala: Gizartearen Erdigunea

Chartres: hiriaren erdigune fisiko nahiz sozio-ekonomikoa zen. Gizarte osoak hartu ohi zuen parte katedral hauen eraikuntzan:

• Pribilegiatuek diru-laguntzak eman.
• Gremioak: Hauen artean norgehiagoka aritzen ziren; bakoitzak eskultura lan bat edo beirate bat finantzatzen.
• Herritarrak: hamarrenak eta zergak ordainduz, barkamenak erosiz edota lana eginez.

Katedralaren inguruan Logia izeneko lantegi handia eratzen zen. Bertan honako hauek biltzen ziren:

• Operarius: administratzailea
• Magister operis: lana zuzentzen duena.

Chartresko katedralak labirintoa kontserbatu du. Langileak, artisauak, gremiotan antolatuta zeuden.

Azterketa formala

Sostengatze sistema:

Murruak ez du funtzio sostengatzailerik.

• Gangaren pisua arindu eta gurutze-ganga erabiltzen da.
• Gangaren pisua diagonalki gurutzatzen diren bi nerbioen gainean sostengatzen da. Nerbio hauek arku zorrotzak eratzen dituzte eta gurutzatzen diren lekuan giltzarriak jartzen dira.
• Gurutzatzen diren nerbio diagonalek gangaren pisua 4 puntu zehatzetara eramaten dute: pilaretara eta hemendik, zamak banatzen dira, pilareen bidez zuzenean bertikalki lurreraino, eta kanpoko arbotanteen bidez kontrahormetaraino.

Oinplanoa:

Gurutze latindarrekoa da. Makrozefalia agerian dago: burualde sakona, girola bikoiztua, kapera erradial absidedun poligonalak. 3-5 nabe dira, erdikoa zabalera bikoitzekoa, eta askoz ere altuagoa.

Barneko altxaera:

Altueraren garrantzia, bertikaltasuna da nagusi. Hiru maila:

• Tribuna
• Triforioa + klaristorio

Arkuteria: alboko eta erdiko nabeen artean, pilare baketoidunen gainean sostengatzen diren arku zorrotzen ilaraz osaturik. Hasieran lau maila bereizten ziren, denborarekin tribuna eta triforioa desagertu.

Ataurre nagusia (Mendebaldekoa):

Mentalitate eskolastikoaren isla: 3 zati bereizten dira hierarkikoki integratuta, aurkakoen harmonia bilatzen da.

• 2 dorre alboetan.
• Arrosetoia eta haren gainean edo azpian errege-galeriak.
• Hiru ate txaranbelduak (erdikoa handiagoa da). Ate horien tinpano, mainel, arkibolta eta ate-zangoetako harrizko eskultura polikromatuetan mezu doktrinalak (Azken Epaiketa, Ama Birjinaren goratzea edota santuen bizitzak) eta politiko-sozialak agertzen dira (Itun Zaharreko erregeak irudikatzearen bitartez errege enkargatzaileen irudia goratzea; santuak apezpiku itxura dute irudikatuta...). Naturaltasun idealizaturako joera garatzen da.