Conceptos Fundamentais da Filosofía de Platón

Mundo Intelixible

É a dimensión superior e auténtica da realidade, segundo Platón. Este mundo está composto de Ideas ou Formas, que son entidades inmateriais, universais, eternas e inmutables. É un ámbito que só se pode coñecer a través da razón e non a través dos sentidos.

Mundo Sensible

É o mundo material, que percibimos a través dos sentidos. Neste mundo, todo está suxeito a cambios e é perecedeiro. Platón considera que o mundo sensible é unha copia ou imitación do mundo intelixible, polo que é menos real e só é unha aparencia.

Ideas (Formas)

Tamén chamadas Formas, son entidades inmateriais que existen no mundo intelixible. As Ideas son universais, eternas e inmutables, e representan a verdadeira esencia de todas as cousas. Todo obxecto no mundo sensible é unha copia imperfecta da súa Idea no mundo intelixible.

Sentidos

Son as facultades a través das cales percibimos o mundo sensible. Platón sostén que o coñecemento que obtemos a través dos sentidos é limitado e imperfecto, xa que o mundo sensible é só unha copia do mundo intelixible.

Razón

É a facultade que permite acceder ao verdadeiro coñecemento e chegar ao mundo intelixible. Para Platón, a razón é superior aos sentidos porque nos permite coñecer as Ideas, que son a verdadeira realidade.

Doxa (Opinión)

Significa “opinión” e refírese ao coñecemento imperfecto e cambiante que obtemos a través dos sentidos do mundo sensible. A Doxa é, polo tanto, un coñecemento incompleto de menor valor.

Episteme (Coñecemento Verdadeiro)

Significa "coñecemento verdadeiro" ou "ciencia". É o tipo de coñecemento que se obtén a través da razón e que nos permite coñecer o mundo intelixible e as Ideas. A Episteme é o obxectivo ao que debe aspirar o filósofo.

Eikasia (Imaxinación)

É o grao de coñecemento máis baixo na escala epistemolóxica de Platón. Representa a “imaxinación” e corresponde ao coñecemento das sombras e imaxes do mundo sensible, o que Platón considera copias de copias das Ideas.

Pistis (Crenza)

É o segundo grao de coñecemento no mundo sensible. Tradúcese como "crenza" e representa o coñecemento dos obxectos físicos e concretos do mundo sensible. Aínda que é un coñecemento superior á Eikasia, aínda é imperfecto e suxeito a cambios.

Dianoia (Coñecemento Discursivo)

É o terceiro grao de coñecemento, correspondente ao coñecemento discursivo e racional. É característica das matemáticas e das ciencias, e permítenos coñecer as Ideas de carácter matemático no mundo intelixible, aínda que aínda non chega ás Ideas supremas.

Noesis (Coñecemento Intuitivo)

É o grao máis alto de coñecemento, tamén chamado coñecemento dialéctico. Refírese ao coñecemento directo e intuitivo de Ideas superiores, especialmente a Idea de Ben.

12. Coñecemento Dialéctico

É o proceso de razoamento que nos permite chegar á comprensión das Ideas no mundo intelixible. A través da dialéctica, o filósofo ascende ao coñecemento das Ideas supremas, especialmente a Idea do Ben.

13. Demiurgo

É unha divindade que Platón menciona na súa obra “Timeo”. O Demiurgo é un creador que organiza o mundo material tomando como modelo as Ideas do mundo intelixible, dándolles forma e orde.

14. Alma Racional

É a parte da alma humana que se asocia coa razón e o coñecemento. Segundo Platón, esta parte debe guiar a alma e buscar a sabedoría. Está situada na cabeza e é a parte que permite ao ser humano chegar á verdade.

15. Alma Irascible

É a parte da alma relacionada coa valentía, a honra e as nobres emocións. Platón represéntaa no mito do carro alado como un cabalo branco, e colócaa no peito. A súa correspondente virtude é a valentía.

16. Alma Concupiscible

É a parte da alma ligada aos desexos físicos e materiais. Asóciase co cabalo negro do mito do carro alado e atópase no estómago. A súa virtude correspondente é a temperanza.

17. Virtude

É o hábito que permite que cada parte da alma cumpra a súa función específica. Para Platón, a virtude conséguese mediante o coñecemento do Ben, e divídese en catro tipos: sabedoría, coraxe, temperanza e xustiza.

18. Gardiáns

Son os cidadáns do Estado ideal de Platón nos que predomina a alma irascible. Teñen a función de protexer e defender a cidade das ameazas externas e internas. A súa virtude é a valentía.

19. Gobernantes (Filósofos)

No Estado ideal de Platón, os gobernantes son aqueles nos que predomina a alma racional. Son os filósofos, que posúen sabedoría e coñecemento das Ideas, especialmente a Idea do Ben. Polo tanto, teñen a capacidade de guiar a cidade cara á xustiza.

20. Sabedoría

É a virtude correspondente á alma racional. Asóciase ao coñecemento e á capacidade de discernir o que é verdade, permitindo ao filósofo gobernar correctamente.

21. Coraxe

É a virtude da parte irascible da alma e está asociada á coraxe e á forza. No Estado ideal de Platón, é a virtude que caracteriza aos gardiáns.

22. Temperanza

É a virtude correspondente á parte concupiscible da alma. Refírese ao autocontrol e á moderación dos desexos. No Estado ideal, é a virtude que deben ter os campesiños, artesáns e comerciantes.

23. Xustiza

Para Platón, é a virtude que se consegue cando cada parte da alma realiza a súa función propia, en harmonía coas outras partes. No Estado ideal, a xustiza é a orde na que cada clase social cumpre a súa función específica, contribuíndo ao ben común.