Descartesen Metodoa eta Egiaren Bilaketa: Arrazoia, Esperientzia eta Erronka Garaikideak

Laburpena

Gorputzik, mundurik, ezer gabe imajinatzen hasi nintzen. Baina hori irudika nezakeen arren, ezin nuen imajinatu existitzen ez nintzenik. Hau zalantzan jartzeak, pentsatzeak, zerbait nintzela esan nahi zuen. Zalantzak frogatzen dit banaizela, nire existentzia. Pentsatzeari utziko banu, ez nuke nire existentziaren inolako frogarik izango.

Descartesen Metodoa eta Egiaren Bilaketa

Egiaren bilaketa filosofiaren zutabe nagusietako bat izan da, gizakiari segurtasuna eta ulermena emanez. Mendeetan zehar, filosofoek hainbat metodo eta ikuspegi garatu dituzte ideal horretara hurbiltzeko. Egia zientzian, legeak eta teoriak sortzea ahalbidetzen du; etikan, justizia gidatzen du; eta eguneroko bizitzan, errealitatea ulertzen eta harremanak sortzen laguntzen digu. Beraz, egiaren bilaketa, unibertsoan dugun lekua ulertzeko eta gure portaera gidatuko duten printzipio etiko eta moralak ezartzeko dugun beharrak markatu du.

Ilustrazioa eta Arrazoiaren Garaipena

XVI. eta XVII. mendeetan, Epistemearen berreskuraketarekin, Ilustrazioa sortu zen, arrazoia ezagutzaren tresna nagusi bihurtuz. Zentzu zientifiko eta teknikari garrantzi handia eman zitzaion, aurrerapen handiak ekarriz. Inprentak burgesiaren ideiak hedatu zituen, kapitalismoaren hastapena bultzatuz. Amerikaren aurkikuntzak ekonomiaren eta Europako gizartearen hedapena lagundu zuen.

Descartesen Ziurtasunaren Bilaketa

Testuinguru honetan, Descartesek ziurtasuna ebidentziaren bidez lortu nahi izan zuen, arrazoia, intelektu purua eta logika matematikoa erabiliz. Arrazoibide matematikoak lortzen dituen argitasun eta zehaztasunak, problema konplexuak sistematikoki ebazteko gaitasuna ematen du, horregatik oinarri gisa erabiltzen zuen Descartesek. Hau arrazoibide gisa aplikatuz, ezagutzaren arlo guztietan metodo sistematiko bat ezarri nahi zuen. Zentzumenei eta irudimenari balioa eman arren, ez zituen errealitate konplexuak aztertzeko tresna nagusitzat hartu. Ezagutza edo natura soilak lortu eta ordenatu ostean, sintesiaren bidez egia bilatu nahi zuen.

Platon eta Descartesen Arteko Konparaketa

Platonek, Descartesen ikuspegiarekin neurri batean ados dago, arrazoiaren bitartez benetako ezagutzara iristea posible zela uste baitzuen. Descartesen kasuan, dialektika erabiliz, errealitatea zalantzan jartzen zuen, baina esfortzu pertsonalaz aparte, soilik arima egokia zutenek noesis (matematika edo zientziatik haratago, ongiaren ideia kontuan hartzea) egoerara iristeko gaitasuna zutela zioen. Descartesentzat, berriz, edozein pertsonak episteme lor zezakeen (soilik matematika), adimen-maila kontuan hartu gabe.

Enpirismoaren Erronka

Enpiristek, aldiz, kontrako ikuspegia zuten, ezagutza esperientzia sentsorialetatik zetorrela eta metodo bakarra ez zela existitzen defendatzen zuten. Descartesek arrazoi hutsari eta logika matematikoari ematen zion lehentasuna baztertuz, enpiristek eremuaren arabera aldatu beharreko metodoa proposatzen zuten. Horrez gain, nia substantzia aldakorra eta esperientziaren menpeko pertzepzioaren emaitza zela zioten, eta ez izate iraunkor eta autonomoa.

Niaren Pertzepzioa Gaur Egun

Gaur egun, niaren pertzepzioa konplexua eta zatitua da. Teknologia eta gizarte modernoak gure pertzepzioa eta munduarekiko harremana aldatu dute. Nia merkataritza-tresna bihurtu dugu, gizarte kapitalistan leku bat lortzeko tramite bat. Presio baten menpekotasunean bizi gara: estandar sozial, edertasun eta adimen batekin bat egin behar dugu, eta horren arabera moldatzen dugu "nia", neurri batean faltsua izateraino. Zer garen bereizteko gaitasuna galtzearen beldurrak nia teknologiak emandako datu zehatzak eta espiritismoa erabiltzera eraman gaitu. Horrek Descartesen metodoarekin lotura du, teknologiak matematikan oinarritutako argitasuna ematen duelako. Bestalde, teknologiak eraman gaitu nia adimen artifizialarekin ez bereizteko gai izatera, gure arrazoi propioa zalantzan jartzeraino. Hala ere, ezin dugu ahaztu arrazoiketa artifiziala giza arrazoitik eta logika matematikotik sortu dela.

Egiaren Mugak eta Bilaketaren Garrantzia

Egia existitzen da, baina ezin dugu bere osotasunean ezagutu, gure subjektibotasunak beti baldintzatuko baitu gure arrazoibidea. Gizakiok ez gara perfektuak, eta horrek mugatzen du egia absolutua ulertzeko gaitasuna. Hala ere, egiara hurbiltzeko aukera dugu, betiere sinesmen eta baldintzapenetatik askatzen bagara. Descartesen arabera, arrazoimen hutsa da bidea, baina esperientziarik gabe ez da nahikoa. Egia bilatzeko, biak uztartu behar ditugu, pentsamendu kritikoa aplikatuz eta dogmatismoa saihestuz.

Laburpena (II)

Metodoa eraginkorra da arrazoia aplikatzeko, eta erabilgarria da, nahiz eta perfektua ez izan. Bere erabilerak ideiak argiago antolatu eta bereiztera ohitzea eragiten du. Ez da arlo jakin batera mugatzen, beste zientzia batzuetan ere erabil daiteke, bereziki aljebraren zailtasunei dagokienez, eta emaitza onak lortzen ditu.

Descartesen Metodoaren Iraunkortasuna

Egiaren bilaketa filosofiaren zutabe nagusietako bat izan da, gizakiari segurtasuna eta ulermena emanez. Mendeetan zehar, filosofoek hainbat metodo eta ikuspegi garatu dituzte ideal horretara hurbiltzeko. Egia zientzian legeak eta teoriak sortzea ahalbidetzen du, etikan justizia gidatzen du, eta eguneroko bizitzan errealitatea ulertzen eta harremanak sortzen laguntzen digu. Beraz, egiaren bilaketa, unibertsoan dugun lekua ulertzeko eta gure portaera gidatuko duten printzipio etiko eta moralak ezartzeko dugun beharrak markatu du.

(Errepikatzen diren atalak ezabatu eta berrantolatu dira, koherentzia eta SEO optimizazioa hobetzeko)

Descartesen metodoa, zalantza metodikoan eta arrazoian oinarritua, garrantzitsua da gaur egun ere, batez ere informazioz eta desinformazioz beteta dagoen gaurkotasunean. Pentsamendu kritikoan duen enfasiak (arrazoi hutsaren erabilera) egia bereizten laguntzen digu aro digitalean, albiste faltsuetan eta manipulazioetan erortzea saihestuz. Zientzian eta teknologian, arazoak zati sinpleagoetan deskonposatzeko printzipioak funtsezkoa izaten jarraitzen du ikerketan eta garapenean, adimen artifizialetik hezkuntzaraino. Gainera, ikuspegi arrazionalak aukera ematen digu eguneroko bizitzan eta esparru sozialean oinarrituagoak diren erabakiak hartzeko. Ziurgabetasun- eta aldaketa-azkarreko garaian bizi gara, Descartesen metodoak argitasunerako, azterketarako eta ezagutza bilatzeko oinarriak ditu.

Egia existitzen dela uste dut, baina ezin dugu bere forma garbienean ezagutu, gure subjektibotasunak beti baldintzatuko baitu gure arrazoibidea. Gizakiok ez gara perfektuak, eta horrek mugatzen du egia absolutua ulertzeko gaitasuna. Hala ere, egiara hurbil gaitezke, horretarako gure sinesmen eta baldintzapenetatik askatuz. Descartesen arabera, arrazoimen hutsa da bidea, baina esperientziarik gabe ez da nahikoa. Beraz, biak uztartu behar dira, pentsamendu kritikoa baliatuz eta dogmatismoa saihestuz.