Dopinga, Bigorexia eta Kirolaren Psikologia: Azterketa

ERIK ERIKSON

Ingurura moldatu behar da, etapak eta indar antagonikoak:

• Konfidantza/ konfidantza eza
• Autonomia/ lotsa
• Iniziatiba/ errua
• Ahalegina/ Gutxiagotasuna
• Identitate bilaketa/Identitate zabalketa
• Harreman intimoak/ bakardadea
• Lorpena (pertsonal profesionala)/Geldialdia
• Integritatea/desesperazioa.

Doping-Jokabideari Buruzko Hurbilketa Teorikoak

Bizi Zikloaren Eredua

Errendimendua hobetzearekin lotutako faseak deskribatzen saiatzen da, dopinaren erabileraren azpian dauden prozesu psikologikoak azpimarratuz. Nortasun ezaugarriak/Faktore sistemikoak Inguruko faktoreak.

1. Hautaketa fasea
   • Errendimendu-helburuak ezartzea.
   • Errendimendua hobetzeko metodo bat hautatzea.
2. Helburuko konpromisoa
   • Helburua lantzeko konpromisoa.
3. Egite fasea
   • Hautatutako entrenamendu-araubidea eta errendimendua hobetzeko metodoa inplementatzea.
4. Helburuak lortzeko Feedback-fasea
   • Feedback: aukeratutako metodoa onartzea edo baztertzea.
5. Helburua ebaluatzeko fasea
   • Errendimendu-emaitzak erabilitako hobekuntza-metodoarekin ebaluatzea.
   • Berriro erabiltzeko edo ez erabiltzeko asmoa.
6. Doikuntza-fasea
   • Zikloa aldaketarik gabe errepikatzeko erabakia.
   • Zikloa errepikatu aldaketekin.
   • Errendimendua hobetzeko ahaleginak alde batera uztea.

Fase batetik besterako progresioa nortasun-ezaugarrien eta egoera- eta sistema-faktoreen araberakoa.

Kirol-Drogak Kontrolatzeko Eredua

Gizarte-eredu kognitiboan oinarrituta: beldurra eta arau-ikuspegia

• Mehatxuen ebaluazioa
• Pizgarriak
• Gizarte-arauak
• Jarrera morala
• Dopinaren aurkako politiketatik jasotako zilegitasuna
• Nortasun-faktoreak (adibidez, autoestimua edo baikortasuna)

JARRERA/ASMOAK

DOPING JOKABIDEA

TCA Azpiklinikoak

Jarduera Anorexia

Jarduera fisikoak elikagaien ingesta gutxitzea eragiten du eta, beraz, TCAekin ezaugarri komunak ematen dira.

Bigorexia

Muskuluak garatzeko gehiegizko kezka, substantziak kontsumituz eta dietak eginez.

Derrigorrezko Korridorea

Bizimodua. Eguneroko hobekuntza eta auto-eskakizun handia. Elikadura murrizketa errendimendua hobetzeko.

Bigorexia

• Masa muskularra handitzeko helburuarekin ariketa fisiko gehiegi egiten duten pertsonek

• Ariketa egitera (edo egitean pentsatzea) ematen duten denbora kantitateak adaptazio sozialean, laboralean, akademikoan eta familian eragina dauka. 

• Gorputz irudiaren alterazioa, ahulago edo meheago ikusiz.

• Gehienak gizonezkoak dira, 18-25 urte bitartekoak, jokaera desadaptatiboak agertzen dira: elikadura desegokiak edo farmako kontsumoa.

Ezaugarriak

• Ahultasunaren eta argaltasunaren autopertzepzioa (“txikia”)

• Pisua irabazteko ahaleginak

• Proteinen ahorakina

• Pisua irabazteko farmakoak

Diagnostikorako Irizpideak

• Garrantzia: pentsamenduen, emozioen eta portaeraren kontrola

• Denbora eta dedikazioa: gehiegizko entrega ariketa prestatzeko, burutzeko edo berreskuratzeko

• Gatazka: interpertsonalak, intrapsikikoak, bestelako jarduerak

• Aldarte aldaketa: emozioak erregulatzeko aurre egiteko estrategia

• Berrerortzea: behin eta berriz aurreko ereduetara itzultzeko joera

• Kontrola galdu: denbora eta kantitatea mugatzeko ezintasuna eta praktikari uzteko

• Tolerantzia: kantitate gehiago nahi diren efektuak lortzeko

• Abstinentzia sintomak: sentsazio fisiko eta psikologiko desatseginak eten edo etenagatik

• Jarraitutasuna: praktikan irautea arazoak izan arren.