Ekonomia Kapitalistaren Lehen Mundializazioa: XIX. Mendeko Bilakaera

Ekonomia Kapitalistaren Lehen Mundializazioa: XIX. Mendeko Bilakaera

Protekzionismoa, Kartelak eta Holdingak

Protekzionismoa: ekoizpen nazionalari atzerriko produktuei baino babes handiagoa ematea gomendatzen duen doktrina ekonomikoa da. Inportazioei zergak ezartzen zaizkie eta esportazioak bultzatzen dira.

Kartela: ekonomia-jarduera bereko zenbait enpresen aldi baterako elkarketa da.

Holdinga: beste enpresa batzuen jarduerak kontrolatzen dituen finantza-elkartea da.

Ekonomia Kapitalistaren Lehen Mundializazioaren Ezaugarriak

Beste herrialde eta industria-potentzia batzuk areagotzeagatik, lehia areagotu zen.

1. Enpresa txikiak sozietate anonimo bihurtu ziren.
2. Enpresa-kontzentrazioan, monopolio-jardunak ezartzen ahalegindu ziren enpresa handiak, prezioak eta merkatuak kontrolatuz eta lehia desagerraraziz. Horrek mehatxu handia ekarri zion liberalismo ekonomikoaren oinarrizko printzipioari.
3. Bankuak industrian parte hartzen hasi ziren. Bankuak epe luzeko maileguak ematen zizkieten enpresei.

Kapital Merkatuen Integrazioa eta Nazioarteko Merkataritzaren Garapena

• Kapital-esportazioak mendebaldeko Europatik etorri ziren, batik bat Erresuma Batutik. Londres izan zen munduko finantza-hiri nagusia. Ondoren, Frantzia eta Alemania ere mailegu-emaile handiak izan ziren. Etekin handiena ematen zuten herrialdeetan inbertitzen zituzten kapitalak, besteak beste Amerikan, Errusian eta inperio kolonialetan.
• Produktu-prezioak merketzea, kontsumitzaile-kopuruak gora egitea.
• Garraiobideen iraultza: produktuak mundu osora iristea eta garraioaren kostua murriztea.
• Nazioarteko diru-sistema bat garatzea: urre-patroiaren onarpena.
• Europa izan zen nagusi munduko gainerako tokiekin egindako merkataritza-trukeetan. Elikagaiak eta lehengaiak inportatzen zituzten eta manufaktura-produktuak esportatzen zituen.

Demografia Hedapena eta Migrazio Handiak XIX. Mendean

• Europako biztanleriak hazkunde-erritmo izugarria izan zuen XIX. mendearen bigarren erdian.

Europako Biztanleriaren Hazkundearen Arrazoiak

1. Heriotza-tasak behera egin zuen.
2. Bizitza-maila hobetu zen.
3. Medikuntzan eta higienean aurrerapausoak eman ziren.
4. Jaiotza-tasa hobetu zen.

Migrazioak XIX. Mendean

1. Pertsona asko hirietara mugitu ziren (hiritartzea).
2. Europarrek itsasoaz haraindiko lurretara egindako emigrazio jendetsua gertatu zen.

• Emigratzaile gehienak europarrak ziren. 60 milioi europarrek Europatik kanpora emigratu behar izan zuten. Amerikara, bereziki AEBra emigratu zuten. Horrez gain, Argentinara, Kanadara eta Brasilera joan ziren.
• Neurri txikiagoan, europarrek Afrika iparraldera ere emigratu zuten, bai eta Hegoafrikara, Australiara eta Zeelanda Berrira ere.
• Indiarren eta txinatarren emigrazioa ere handia izan zen. Asiako lurraldeetara, Hegoafrikara eta Madagaskarrera emigratu zuten.