Elaboración do proxecto de intervención e puesta en práctica

En unha situación individual ou familiar, ou incluso grupal, ten que estar limitada no tempo. Todo ten un comezo, un desenvolvemento e un final. Este final pode moi ben ser percibido como unha morte ou como un renacemento.

Por análise de situación entendemos o conxunto de todos os elementos relativos a un problema, un pedido, planteado por un individuo ou un grupo, a un traballador social e a reflexión sobre eses elementos e a relación entre uns e outros. Para estudar a situación, debemos fixarnos en tres elementos:

● Problema: dificultade que é preciso resolver para lograr un certo resultado. Situación inestable ou perigosa que esixe unha decisión. A palabra problema destaca a noción de dificultade e de necesidade de cambiar as cousas.

● Necesidade: aspiración natural e a miúdo inconsciente...deseo ardente ou o que é necesario. Exixencia nacida da natureza ou da vida social. En plural: as cousas consideradas necesarias para a existencia e que se obtén con diñeiro. O termo necesidade refírese, pois a un aspecto subxectivo, xa sexa do individuo ou do grupo.

● Demanda: acción de pedir, de facer coñecer a alguén o que se desexa del. Unha demanda é unha acción, un acto que realiza o asistido e implica unha mobilización da persoa, co fin de atopar unha solución ao problema que quere resolver para reducir a frustración e o sufrimento que acarrea a necesidade.

- O contexto global: Por contexto global referímonos a un conxunto de datos dunha sociedade, os cales, sen estar necesariamente en estreita relación co traballo social, o condicionan en boa parte.

- Análise do sector de traballo: Por sector de traballo entendemos o lugar onde se desenvolve a intervención do traballador social. Este lugar pode estar determinado, segundo os casos, por un certo número de textos lexislativos que o limitan xeograficamente ou que definen o tipo de asistido ou o tipo de misión que se lle adxudica. O conxunto das condicións naturais (físicas, químicas, biolóxicas) e culturais (sociolóxicas) susceptibles de actuar sobre organismos vivos e as actividades humanas. É necesario saber en que contexto xeográfico se desenvolve o noso traballo: ¿trátase dunha zona rural ou urbana? ¿é unha zona máis ben rica ou máis ben pobre? Estas diferenzas van influír na forma de vida dos nosos asistidos. Un traballador social debe coñecer ben a orientación política do entorno onde traballa, esta orientación política pode levar a alternativas en canto a políticas sociais, por suposto, pero ás veces tamén sobre outros puntos que afectan o noso traballo. O recoñecemento do noso entorno tamén pasa pola localización das empresas que existen no sector: a súa distribución por tipo de actividade (industriais, comerciais, administrativas, agrícolas...) Neste aspecto consideramos o tipo de vivenda que existe nunha comuna, a súa distribución, cantidade, densidade. É tamén interesante coñecer o nivel de habitabilidade deseas vivendas, o seu grao de modernización e porcentaxe de habitantes. Os equipamentos, entendemos por equipamentos tanto os establecementos puramente sociais ou médicos, as asociacións diversas, como as relacionadas co descanso, os deportes, a educación e incluso a infraestrutura comercial dunha cidade. En efecto, cada un dos elementos inflúe dunha maneira ou doutra na vida dos habitantes dun barrio. A poboación, non podemos permitirnos actuar en función de impresións, e as estatísticas do servizo, entre outras, son indispensables para coñecer a franxa de poboación que constitúe a nosa clientela.

- Análise do servizo: Xeralmente o traballador social non pode actuar só, sen ningún lazo institucional. O traballador social está vinculado a unha administración, a unha asociación, ou a unha empresa. Algúns son públicos, outros privados... a partir de aí, o seu financiamento e os poderes das forzas de financiamento van influír sobre o grao de autonomía do servizo social. Tamén lle corresponde preocuparse polo seu lugar de traballo: a súa ubicación, a súa arquitectura, o seu tamaño… ¿é un lugar de traballo agradable para os empregados e acolledor para os asistidos? Simultaneamente o traballador social deberá prestar atención para coñecer mellor cal é a integración do seu servizo no barrio, a súa relación cos outros servizos, coa municipalidade...

- O traballador social: O traballador social utiliza na súa función de asistencia un certo número de coñecementos das ciencias humanas e sociais pero tamén de medicina, lexislación social, etc... antes incluso de ser identificado no seu servizo polos seus colegas, o traballador social acaba de iniciar as súas tarefas, será asimilado, pola súa función, a súa idade, o seu sexo, a imaxes preexistentes. Cando un traballador social recibe diferentes formacións complementarias, este mesmo se verá enriquecido, pero o servizo e os colegas reaccionarán mellor ou peor ante esa modificación. Tamén inflúe a maneira na que é percibido o profesional por parte dos usuarios. O traballador social deberá efectuar un traballo previo de esclarecemento do seu status de profesional antes de tomar a súa cargo calquera tarefa, se non quere correr o risco de provocar no usuario expectativas ás cales non poderá responder. Unha vez o traballador social poida orientarse no seu servizo e logo no seu ambiente, lle resta tratar de observarse a sí mesmo en canto ao que el mesmo é, pero tamén en canto ao que iso pode provocar na súa relación co outro. Máis alá de calquera técnica, está a persoa que o manexa e se ben en moitas situacións profesionais a personalidade do técnico non afecta en nada ao seu traballo, no caso do traballador social existe unha relación constante entre a súa personalidade e a súa técnica.

- O usuario, a súa demanda: antes de estudar con detalle a demanda do asistido, o traballador social debe dedicarse a recoller un certo número de datos sobre aquel: a súa identidade, dirección, idade, situación familiar, recursos etc... e tamén sobre a maneira na que o asistido se presenta, é dicir, a súa aparencia exterior (fatigado, triste, alegre). Isto debe permitir un primeiro nivel de coñecemento do usuario que proseguirá á medida que se desenvolva o traballo emprendido con el. Por un lado atópanse os condicionamentos da demanda, que determinan que tal demanda se dirixe a tal servizo ou a tal traballador. En primeiro lugar a imaxe do servizo e a idea que o medio social se fai da súa función determinada que as demandas se dirixan máis ben a tal servizo que a outro tal. A diferenza de tal ou cal servizo altera a imaxe que a poboación se forma do servizo. Por tanto, o tipo de traballo que se efectúa vai condicionar as demandas. Ademais vai estar condicionada pola imaxe dominante da función de traballo social (ocuparse dos sectores menos favorecidos da poboación). O que sucede antes de efectuar a demanda ao servizo social, xa que o interesado antes de encontrarse co traballador social, xa atravesou varias etapas. En primeiro lugar enfrontouse a un problema e o sinte como unha necesidade. Unha vez definido o cambio, o individuo é movido pola concienciación do seu desexo e da meta que quere alcanzar. Intenta entón encontrar os medios para concretar o cambio. Pon en acción unha gran enerxía tanto física como psíquica. Nese proceso, a miúdo prolongado, esa persoa enfróntase a dificultades, a fracasos, a resultados e respostas non satisfactorias, ou á súa propia incapacidade para transformar o seu desexo de cambio en acción e, moi a miúdo, tamén ao temor que produce calquera cambio na rutina cotiá. Calesquera sexan os pasos efectuados antes de tomar a decisión de presentar un pedido ao servizo, ao individuo xa percorreu, por así dicilo, a metade do camiño. Está en movemento. Tomou conciencia a miúdo dolorosamente, das súas necesidades, analizounas, buscou solucións posibles, enfrontouse á realidade social e afectiva, como tamén aos fracasos. Tomou unha decisión moi importante: solicitar axuda. E elixiu a quen dirixirse. A súa elección do tipo de servizo e traballador social está relacionada, a miúdo cos seus coñecementos anteriores. A enerxía da persoa está dirixida a cambiar a súa situación. Pero no momento de efectuar o pedido, o usuario está paralizado pola angustia e o medo.

● Ir de lo xeral a lo particular, de lo global ao coñecemento específico, ● recopilar os antecedentes da situación ou persoa, ● seleccionar os datos, ● interpretar a situación real.

A partir da demanda que plantexa o entrevistado ou da demanda de intervención do traballador social, en unha situación determinada, este intentará dar resposta á necesidade que motiva a súa intervención. Para comprender a demanda-necesidade, o traballador social ten que saber algo sobre estas persoas e sobre o seu contexto social. Para poder ofrecer aínda que só sexa unha información, ten que saber a quen ou para que se dá esta información e de que maneira ten que ser facilitada para que a mesma poida ser entendida e aproveitada. A petición inicial do usuario pode persistir ou pode modificarse polo intercambio co traballador social e pola incorporación de novos elementos que o usuario non tiña considerado. Inicialmente tense que intentar explorar dúas áreas principais que constituirán os eixes básicos sobre os que se interpretarán as necesidades do cliente:

- Factores materiais e sociais: economía, vivenda, traballo e aspectos legais...

- Factores persoais: saúde física e mental, cualificación profesional, actitudes, capacidade intelectual, relacións…

A finalidade é obter datos sobre factores externos que modelan e configuran un contexto familiar, social, persoal, etc. e sobre a maneira como as persoas afectadas consideran se a súa situación actual, pode haberla condicionado e teñen posibilidades de modificala. A partir da prestación da demanda do problema e dunha primeira exploración sobre aspectos económicos, legais, de traballo, escolares, persoais, etc.. se poderá determinar:

● O tipo de información ou de orientación necesaria que se podería ofrecer ao usuario desde o servizo

● Se se observan dificultades ou a situación é suficientemente complexa como para requerir unha exploración máis ampla ou máis precisa sobre algúns aspectos antes de determinar cal ha de ser a resposta do traballador social

● Se a dificultade ou os aspectos que non quedan suficientemente claros son da competencia profesional; avogado, médico, psicólogo, ao que se haberá de derivar.