Energia Iturriak eta Ingurumenaren gaineko Eragina

Energia Berriztagarri Ez Direnak

1. Ikatza

• Jatorria: Harri estratifikatu erregaia, beltza, landare-hondakinek milioika urtetan izandako deskonposizioaren eraginez sortua.
• Ekoizpena: Txikia, inportatu behar.
• Kokapena: 13 arro handitan (Asturias, Leon, Palentzia, Teruel). Inportazioa (Estatu Batuak, Hegoafrika, Australia, Indonesia).
• Helburua: Industria siderurgikoa eta zementu-industria (etxeko berogailua eta elektrizitatearen ekoizpena).

2. Petrolioa

• Jatorria: Olio minerala, kolore ilunekoa eta hidrokarburoen nahasteak osatzen du.
• Ekoizpena: Txikia, inportazio garestiak.
• Kokapena: Mediterraneoko kostaldean eta Burgosen.
• Helburua: Garraiorako, industriarako eta produktu kimikoak lortzeko.

3. Gas Naturala

• Jatorria: Hidrokarburo gaseosoen nahastea (metanoa nagusi). Lurpeko meategietan dago, bakarrik edo petrolioarekin batera.
• Ekoizpena: Oso mugatua, inportatu behar (modu likidoan edo gaseosoan).
• Kokapena: Huelva, Sevilla.
• Helburua: Industriarako eta etxeko bero-erabilera, industria petrokimikoan deribatuak lortzea eta elektrizitatea ekoiztea.

4. Energia Nuklearra

• Jatorria: Fisiotik edo uranio atomo pisutsuak banantzetik lortu.
• Ekoizpena: Inportatu, Salamankako Saelices meategiak itxi zirenetik, Nigerretik inportatutako uranioarekin batera.
• Kokapena: Erabaki politikoei erantzuten die modu esklusiboan.
• Helburua: 8 zentral nuklearretan elektrizitatea sortzea.

5. Energia Hidraulikoa

• Jatorria: Baliabide berriztagarri batetik ateratzen da: presa eta aintziretan pilatutako urak sorgailu batera jauzi eta turbinak mugitzen ditu. Sorgailuak indar mekanikoa elektrizitate bihurtzen du.
• Ekoizpena: Gorabehera handiak ditu hidraulikotasunaren edo urteko plubiositatearen arabera.
• Kokapena: Desnibel topografikoak eta ibai emaritsuak dauden lekuetan (Duero, Tajo, Pirinioak...).
• Helburua: Zentral hidroelektrikoetan elektrizitatea sortzea.

Energia Iturri Berriztagarri Berriak

Baliabide agortezinetatik lortzen dira, energia elektriko, termiko edo mekanikoa ekoizteko.

1. Minizentral Hidraulikoak

Ibaien edo ureztatze-kanalen jauziak erabiltzen dira elektrizitatea sortzeko (Katalunia, Galizia, Aragoi, G-L).

2. Biomasa

Nekazaritzako, abeltzaintzako eta baso-hondakin biologikoetatik eta nekazaritzako elikagaien eta zuraren industrietako azpiproduktuetatik lortzen da. Espainian ekoizpen termikoa da nagusi (Bi Gaztelatan eta Andaluzian).

3. Energia Eolikoa

Haizearen indarra erabiltzen du. Hazkunde handia izan du. Parke eolikoak haize indartsu, etengabe eta erregularrak dauden lekuetan (mendi puntetan) kokatzen dira.

4. Eguzki Energia

Eguzkiaren bero eta argia erabiltzen dira. Eguzki-zentral elektrikoek plakak erabiltzen dituzte (Andaluzia, Katalunia, Kanariak eta Balearrak). Zentral termoelektrikoek ispiluak erabiltzen dituzte. Zentral fotovoltaikoek siliziozko panelak erabiltzen dituzte. Batzuetan eguzki-baratzeak sortzen dira.

5. Energia Geotermikoa

Lurra edo lurpeko ur beroa erabiltzen da. Espainian oso urria da (berotegietako, etxeetako eta bainuetxeetako berogailuan erabiltzen da).

6. Marea Energiak

Itsasoko uraren energia erabiltzen da. Espainian zentral esperimentalak eraiki dira (Kantabria eta Gipuzkoan).

Gizakiaren Eragina Ingurumenean

1. Atmosferaren Kutsadura

• Eragileak: Karbono, nitrogeno, industrietako isurketak, kotxeetakoak, suteak...
• Ondorioak: Euri azidoa, ozono-geruza, berotegi-efektua, hauts eta kutsadura-kanpaia, zaratak.

2. Baso-soiltzea eta Landaredia Suntsitzea

• Nekazaritza eta abeltzaintza: Basoa urratu, kontrolik gabeko jarduerak bilakatu.
• Hirietako eta industrietako garapena: Baso-inguruak bota dituzte fabrikak kokatzeko.
• Basoetako suteak: Aldaketa klimatikoek eraginda.

3. Lurzorua

• Kutsadura: Hiriko isurketen eraginez eta nekazaritzako ongarri kimikoa erabiltzeagatik.
• Higadura: Errepideetako lanak, tunelak.
• Basamortutzea: Lurzoruaren emankortasuna galdu.

4. Ura

• Gehiegizko ustiapena: Kontrol gabeko lan hidraulikoak eta akuiferoen erabilpena.
• Poluzioa: Nekazaritza (ongarriak, pestizidak), industria (araztu gabeko hondakinak ibaietara botatzea), hirietan (kontrolik gabeko utzitako zaborra).

5. Hiri-hondakin Solidoak

Kutsatzaile garrantzitsuak dira.