Energia: Motak, Propietateak eta Iturri Berriztagarriak

Energia

Energia motak

• Energia mekanikoa: Gorputzek beren higiduragatik edo posizioagatik duten energia da. Hiru mota nagusi daude:
  • Energia zinetikoa: Higiduraren egoeragatik gorputzek duten energia da.
  • Energia potentzial grabitatorioa: Lurretik altuera jakin batean egoteagatik gorputzek duten energia da.
  • Energia potentzial elastikoa: Gorputz elastikoek duten energia da.
• Energia elektrikoa: Korronte elektrikoaren bidez sortzen den energia da.
• Energia erradiatzailea: Erradiazio elektromagnetikoaren bidez transmititzen den energia da.
• Energia kimikoa: Erreakzio kimikoetan trukatzen den energia da.
• Energia termikoa: Materia osatzen duten partikulen higiduraren ondorioz sortzen den energia da.
• Energia nuklearra: Atomoen nukleoan dagoen energia da, erreakzio nuklearretan askatzen dena:
  • Fisio-erreakzioa: Atomo astunen nukleoaren zatiketa da.
  • Fusio-erreakzioa: Atomo arinen nukleoen elkarketa da.

Energiaren propietateak

• Energiaren transferentzia: Energia sistema material batetik bestera pasatzeko gaitasuna da.
• Energiaren transformazioa: Energia hainbat eratan ager daiteke, eta batetik bestera eraldatzeko gai da.
• Energiaren kontserbazioa: Energia ez da sortzen, ezta desagertzen ere; eraldatu edo transferitu besterik ez da egiten. Baieztapen horri Energiaren Kontserbazioaren Printzipioa esaten zaio. Adibidez: Em = Ez + Epg

Energia berriztagarriak eta berriztaezinak: Konparaketa

• Berriztagarriak: Behin eta berriro erabili arren etengabe berritzen diren energia-iturriak dira.
• Berriztaezinak: Erabili ahala agortzen diren energia-iturriak dira, kantitate mugatuan daudelako.

Energia berriztagarri motak

• Hidraulikoa: Energia zinetikoa energia elektriko bihurtzen da.
• Eolikoa: Energia zinetikoa energia elektriko bihurtzen da.
• Geotermikoa: Lurraren barneko berotik, berokuntza eta nekazaritzarako energia lortzen da.
• Marea-energia: Energia zinetikoa energia elektriko bihurtzen da.

Zentral geotermikoa

Fluido geotermikoa erauzten duten ustiapen puntuak izaten dituzte. Fluidoa zentraleraino garraiatzen da, eta lurruna turbinara bideratzen da. Turbinen mugimenduaren ondorioz sorgailua mugitzen da.

Marea-energia

Ustiatzeko instalazioek itsasgoraren eta itsasbeheraren artean dagoen altuera-aldaketa aprobetxatzen dute.