Enpresa eta Ekonomia: Oinarrizko Kontzeptuen Gida

Enpresaren funtzionamendua eta ekonomiaren oinarrizko printzipioak ulertzeko ezinbestekoak diren kontzeptuen glosarioa.

Gizataldea

Enpresarekin lotura zuzena duten pertsona guztiak.

Kapital-Ondasunak

Enpresak bere jarduera egin ahal izateko dituen ondasunak.

Aktibo Ez-Korrontea

Ekoizpen-jardueran denbora luzez erabiltzeko moduko ondasun edo ekipamenduek osatzen dute (adibidez, makinak, bulego-altzariak).

Aktibo Korrontea

Aldian-aldian berritzen diren ondasunak (adibidez, lehengaiak, bulego-materiala).

Enpresaren Funtzioak

Enpresa batek bere helburuak lortzeko burutzen dituen funtzio nagusiak:

• Hornikuntza

  Materialak erostea eta biltegiratzea dagokio.

• Ekoizpena

  Produktua ekoizten du; horretarako, lehengaiak edo beste ondasun batzuk eraldatzen ditu.

• Giza Baliabideak

  Gizataldea antolatzen eta kudeatzen du.

• Marketina

  Produktuaren merkaturatzearekin eta banaketarekin arduratzen da.

• Finantzaketa eta Inbertsioak

  Funtsak biltzen ditu.

• Zuzendaritza

  Beste arlo guztiak antolatu eta koordinatzen ditu.

Enpresa Egitura eta Finantzaketa

Organigrama

Enpresa baten egitura erakusten duen adierazpen grafikoa da.

Erreserbak

Enpresaren aurrezkiak dira, banatu gabeko irabaziak. Enpresan geratzen dira inbertsio berriak finantzatzeko, eta, beraz, enpresaren hazkundeari laguntzeko.

Kreditu Kontua

Enpresak finantza-bitartekoak nahi baditu, baina ez badaki zer zenbateko beharko duen, kreditu-kontu bat eska dezake. Enpresak kontratu bat sinatzen du, eta horrek muga bat duen kontu bat ematen dio. Enpresak kontu horretako dirua erabili dezake eta erabilitako zenbatekoagatik interesak ordainduko ditu.

Tributuak eta Finantzaketa Iturriak

Gizarte-Kotizazioak

Enpresek eta langileek Gizarte Segurantzari aldian-aldian egiten dizkioten ekarpenak dira, trukean sektore publikotik zenbait prestazio jasotzeko eskubidea izan dezan langileak.

Tributuak

Sektore publikoak exijitutako ordainketak dira, bi motatakoak:

• Zergak

  Sektore publikoak exijitutako ordainketak dira, zerbitzu zehatz baten truke izan gabe.

• Tasak

  Zerbitzu publiko baten truke ordaintzen dira.

Zerga mota nagusiak:

• Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga (PFEZ)

  Zuzena eta progresiboa.

• Sozietateen gaineko Zerga (SZ)

  Zuzena eta proportzionala.

• Balio Erantsiaren gaineko Zerga (BEZ)

  Zeharkakoa eta proportzionala.

Merkataritza Kreditua

Normalean kreditua esaten zaio; enpresak hornitzaileei egindako erosketak ordaindu gabe uztean lortzen du.

Funts Espontaneoak

Enpresak, aurreikusitako helbururako erabili ez dituelako, adibidez, Ogasunari edo Gizarte Segurantzari dagokionez ordaindu beharreko dirua, edo oraindik ordaindu gabeko soldatak.

Kapital-Zabalkuntza

Jabeek jabe edo bazkide gehiago onartu ditzakete. Kide berri horiek baliabideak jarriko dituzte enpresan.