Erdi Aroko Literatura: Interpretazio Alegorikoa eta Eskolastika

Erdi Aroko Literatura

Sarrera

Erdi Aroa K.o. V. mendean hasten da, Mendebaldeko Erromatar Inperioa erori zenean (476. urtean), eta XV. mendera arte iraun zuen. Hasieran, literatura erlijiosoa zen nagusiki, baina beste generoak sortu ziren pixkanaka (adore-poesia, amodiozko baladak...). Erlijioak garrantzi handia zuen Europan, eta literaturaren teorizazioa idazte sakratuen interpretazio alegorikoan oinarritzen zen.

Interpretazio Alegorikoa

Alegoria hainbat metaforez osatutako metafora bat da. Testu batek gauza bat esaten badu ere, bere benetako zentzua desberdina izan daiteke. Zentzu hori aurkitzeko, testua arretaz irakurri eta metaforak identifikatu behar dira. Metaforak ulertu ondoren, testua berriro irakurri behar da benetako zentzua aurkitzeko.

Bibliaren exegesia (azterketa baten ondorioz azaltzea) patristikarekin hasten da, hau da, kristau teologoen lanekin (adibidez, Agustin Hiponakoa). II. mendean, kristautasuna zabaldu zen, baina oraindik ez zegoen antolatuta. Horregatik, lehenik eta behin, testu kanonikoak eta ez-kanonikoak bereizi ziren. Ondoren, testu kanonikoen exegesia egitean, arazo praktikoak eta teorikoak sortu ziren.

Arazo Praktikoak

Exegetek pasarte ilunen zentzua argitu behar zuten, eta anbiguotasunak eta kontraesanak konpondu. Biblia Jainkoak emandakotzat hartzen zenez, perfektua zen. Beraz, arazoak testuaren ulermen okerraren ondorio ziren.

Arazo Teorikoak

Teologoek ortodoxia komuna sortu behar zuten kristau guztientzat. Horretarako, testuak dogmarekin lotu behar zituzten. Exegetek bi zentzu bereizi zituzten: zentzu literala eta zentzu alegorikoa.

Eskolastika

Jarrera hau Erdi Aroan zehar mantendu zen, eta eskolastikarekin gailurra jo zuen. Eskolastika Aristotelesen filosofia eta teologia kristaua uztartzen dituen mugimendu kulturala da. Filosofia greziarra erabiltzen da teologia azaltzeko, baina kontraesanik badago, erlijioak du lehentasuna. Akinoko Tomasek interpretazio alegorikoaren erabilera mugatu zuen, eta horrela, bere garrantzia txikitu.

Ondorioa

Interpretazio alegorikoak irakurketa sakona eta testuaren benetako zentzua ulertzea sustatzen du. Edukia (zentzu alegorikoa) eta forma (zentzu literala) bereizten ditu, eta horrek aurkezpen literario modernoak iragartzen ditu.