Errenazimendua: Arkitektura eta Eskultura Italianoan

ERRENAZIMENDUA

Errenazimendua aro modernoaren hasieran mundu klasikoaren kulturara itzultzeko kultur fenomeno bat izan zen. Erlijioaren menpe zegoen mundu aldaezinaren ideia baztertu eta gizakia ardatzat zuen eta aldaketa etengabean zegoen munduaren ideia defendatu zuen. Errenazimentua italian hasi, 3 une desberdin: Quattrocentoa: lehen errenazimentua, XV. mendea, Florentzian hasi, medici familiarekin, gero europa osora zabaldu.. Cinquecento: bigarren fasea, XVI. mendea, erroman, aita santuak, klasizismoa handitu. Manierismoa: 1520tik aurrera.

ARKITEKTURAREN EZAUGAARRI OROKORRAK

Eraikuntza tradizio klasikoa berreskuratu zen, Florentzian hasi eta garatu XV.mendean, Medici familiak sustaturik. Arkitekturako elementu klasikoak erabili zituzten harmonia bilatzeko, edifizioak kalkulu matematikoaz eginda, Albertik harmonia arkitektonikoaren kontzeptua sortu. Materiala harri landua, batzuetan marmolez estalia. Oinplano zentrala erabili. Eraikuntza elementuak: Horma: gotikoan galdutako importantzia berreskuratu, kuxindurak agertu. Euskarriak: orden klasikoetako kollomak eta zutabeak. Estalkiak: arkitrabatuak eta gangattuak, erdi puntuko arkua, kanoi ganga kasetoiz eta petxina gaineko kupula erbili. Fatxadak: garapen horizontala, kuxindurez dekoratuta. Dekorazio elementuk: antzinate klasikoan inspiratuak, gruteskoak, girnaldak, kupido txikiak,.. Eginkizuna: arkitektura zibilk garrantzi handiagoa hartu.

QUATTROCENTOKO ARKITEKTURA

Florentzian izan zen zentroa. FIILIPPO BRUNELESCHI: Santa Maria del Fiore kupula egin zuen MICHELOZZO: Medici-Ricrdi jauregia egin zuen. ALBERTI: errenazimentiko artearen teoria gorpuztu zuen. San Andres eliza eta Rucellai jauregia

ESKULTURAREN EZAUGARRI OROKORRAK

Eskultura ere italian garatu. Mat3rialak marmola eta brontzea italian, espainian zur polikromatua. Gaiak: proportzioa eta harmoniarekiko interesa, tradizio klasikoko gaiak eeta biblikoak konbinatuta, giza gorputza soin biluzi perfektu eta idealizatua, Davida, busto erretratuak, hilobiak. Kosposizioa: konposizio zentripetuak eta simetrikoakMOdelaketa: modelatu fina, oso leundua lortu nahi perfekzioaren adierazgarri. Forma naturala bilatu, baretasuna, lasaitasuna adierwazi. Elizaren eta mezenasen premiei erantzun.

QUATTROCENTOKO ESKULTURA

Ghiberti: errenazimentuko lehen eskultorea izan zen, Paradisuko ateak egin. Ia pintura moduko konposizioak egin zituen: pertsonaia asko, paisaiak, perspektiba, sakontasun ilusioa lortzeko: figuren eskkala txikitu urrungo dagoen heinean, erliebe mota desberdinak. Donatello: gizakia bere konposizioen zentro, berdin berdin landu zituen erliebea nahiz konkor osoko eskultura erlijiosoa nahiz errretrtua. David brontzezkoa, gattamelata condotierorenzaldizko eskultura, florentziako katedrleko kantore tribuna. Della robbis Verrochio.