Errenazimentua Euskal Herrian eta Erreforma Protestantea

Zergatik sortu zen protestantismoa?

Zer egoeratan zegoen Eliza Katolikoa garai hartan?

Eliza Katolikoa krisi sakona jasaten ari zen:

• Goi hierarkia luxuz bizi zen.
• Kleroak prestakuntza urria zuen eta apaizak ez ziren lan pastoralean ondo aritzen, prestakuntza eskasa zutelako.
• Elizako kargu asko erosi egiten zirenez, erlijio bokaziorik gabeko pertsonen esku geratzen ziren.
• Induljentziak hedatu ziren: Aita Santuak saltzen zuen dokumentua zen eta erosten zen bekatuen barkamena.
• Inprentak Bibliaren hedapena ekarri zuen.

Giro kritikoak sortu zuen, bai dogmekiko bai Elizaren hierarkiarekiko.

Luther eta bere ideiak

• Pertsonak fedeagatik salbatzen dira, ez egiten dutenagatik.
• Fededunek harreman zuzena dute Jainkoarekin otoitzaren bidez, apaizengana jo beharrik gabe.
• Egia errebelatu osoa idazteunetan dago, beraz, Aita Santuaren autoritatea ukatzen da. Sinestunak Biblia askatasunez irakur eta interpreta dezake.
• Egiazko 2 sakramentu baino ez daude: bataioa eta eukaristia.
• Ama Birjinaren eta santuen gurtza ez da idazteunetan agertzen, beraz, debekatu behar da.
• Kleroaren zelibatua (ezkonduta ez egotea), ezkontzeko debekua, ez zuen Jainkoak ezarri, Elizak baizik, beraz, ez da nahitaezkoa.

Erreformaren hedapena

1. Luteranismoa (Lutero): Europako erdialdean eta iparraldean hedatu zen, batez ere, Alemanian. Aita Santuaren defendatzaile irmoa zen Karlos V.a enperadoreari aurre egiteko eta Elizaren ondasunez jabetuz aberasteko.
2. Kalbinismoa (Kalbino): Europa osoan sortu ziren erreformatzaileak. Suitzan, Joan Kalbinek predestinatuta zegoen salbamendura edo kondenaziora. Haren ekintzek ez dute eraginik izango. Suitzan, Herbehereetan, Frantzian, Ingalaterran eta Eskozian hedatu zen. Frantziakoak higanotoak ziren eta Ingalaterrakoak purotanoak.
3. Anglikanismoa (Henrike): Ingalaterran sortu zen. Henrike VIII.a hautsi zen. 1534an supremazia-akta kaleratu eta erregea Ingalaterrako Elizaren buru egin zen haren bidez.