Erromanikoa: Ezaugarriak, Arkitektura eta Adibideak

Erromanikoaren Ezaugarri Orokorrak

• Europa osoan hedatu zen XI. mendetik aurrera.
• Arte erlijiosoa da. Helburua: fededunak Jainkoarengana hurbiltzea.
• Arte sinbolikoa da; elementu bakoitzak mezu bat erakutsi nahi du.
• Artistak artisau hutsak ziren.

Arkitektura Erromanikoa

Elizen Ezaugarri Orokorrak

Materiala

Hasieran egurra erabiltzen zen, gero harria. Teilatuak zurezkoak ziren hasieran, baina kandelen eraginez erre egiten ziren.

Oinplanta

• Basilikala: Erromako basiliken antzekoa. Transeptua ez da gehiegi nabaritzen.
• Erdiratua: Planta zirkularra edo poligonala. Aldarea erdian dago.
• Latindar gurutzeduna: Erromako basiliken antzekoa, baina transeptu batekin.
  • Sinbolismoa: Kristoren gurutzearen forma.
  • Leku sakratuena: burua.
  • Burua ekialderantz dago, goizeko argia sartzeko (Kristo munduaren argia baita).

Elizaren Atal Nagusiak

• Nabeak: Hiru edo bost izaten zituen, erdikoa besteak baino altuagoa eta zabalagoa zelarik.
  • Erdiko nabea: Erdi-puntuko ganga du. Arku fajoiak ditu (ganga zabaletara zeharkatzen dituztenak).
  • Alboko nabeak: Ertz ganga dute.
  • Nabeen artean: Erdi-puntuko arkuak (formeroak).
• Transeptua: Nabe nagusia zeharkatzen du. Transeptuak nabe bat baino gehiago izan ditzake.
• Absidea: Elizaren buruan kokatzen da (ekialderantz). Normalean erdi-zirkularra da eta laurden esferako ganga du.
  • Absidioloak (batzuetan): Kapera txikiak, santuen erlikiekin. Beti absidiolo kopuru bakoitia egoten da.
  • Girola: Absidearen inguruan dagoen korridorea (erromesaldi elizetan bakarrik).
• Gurutzadura: Transeptua eta nabea gurutzatzen diren lekua.
  • Goian zinborrioa kokatzen da: dorre bat da.
  • Karratua edo oktogonala izan daiteke. Eusteko, arku toralak eta tronpak ditu.
• Kripta: Lurpean dagoen kapera. Oro har, elizaren buruan kokatzen da. Hilobi-ganbera gisa erabiltzen da.
• Dorreak: Bi izaten dira. Sarrera nagusia dorreen artean kokatzen da. Oro har, karratuak edo zirkularrak dira. Kanpandorre gisa erabiltzen dira.

Erromanikoa Espainian

Erromanikoa Cluny ordenari esker hedatu zen Espainian:

• Ipar-ekialdetik sartu zen.
• Donejakue bidea erabiliz hedatu zen.

Erromanikoa iparraldean bakarrik aurkituko dugu (hegoaldean Al-Andalus baitzegoen).

Adibide Nagusiak

• Fromistako San Martin, Palentzia.
• Konpostelako Donejakue katedrala.
• Taülleko San Clemente.