Erromatar Errepublika: Erakundeak eta Hedapena

Erromatar Errepublikaren Funtzionamendua eta Hedapena

Errepublikaren Erakunde Nagusiak

Komizioak

Herritar guztiek osatzen zituzten, hau da, esklabo ez ziren gizonezko helduek. Legeak onetsi eta magistratuak hautatzen zituzten. Hala ere, ez zen sistema erabat demokratikoa, bozketak herritar aberatsengandik hasten baitziren eta gehiengoa lortzean amaitzen baitziren. Hori dela eta, txiroek gutxitan ematen zuten botoa.

Senatua

Errepublika garaian eragin handia izan zuen. Hasieran 300 partaidek osatzen zuten, baina Julio Zesarren kontsulaldian 900 izatera iritsi ziren, guztiak magistratu ohiak. Senatariak biziartekoak ziren. Senatua zaharren kontseilua zen eta agintaritza politiko iraunkorra zuen. Teorian, horien eginkizuna magistratuei aholkua ematea, horiek kontrolatzea eta kanpo-politika zuzentzea zen. Baina praktikan, Senatuak estatuaren bizitza kontrolatzen zuen, erabaki garrantzitsu guztietarako Senatuaren onespena behar baitzen.

Magistratuak

Gobernuan aritzen ziren eta eguneroko gaiak ebazten zituzten. Kontsulek zuten aginpiderik handiena.

Errepublikaren Konkista Handiak

Erromaren hedapena hainbat fasetan gertatu zen:

• Lehen Fasea: Italiaren Konkista (K.a. VI-III. mendeak)

  Italiar penintsulaz jabetu zen inguruko herrien eta Italiako hegoaldeko kolonietan zeuden grekoen aurka borrokatuz. Grekoek hartzen zuten lurraldea Grezia Handia izenez ezagutzen zen.

• Bigarren Fasea: Mendebaldeko Mediterraneoa (Gerra Punikoak)

  Mendebaldeko Mediterraneoa konkistatu zuten. Fase honetan Kartagoren aurkako gerrak nabarmendu ziren; gerra horiek Gerra Punikoak izenez ezagutzen dira. Kartago zen garai hartan Mediterraneoa menderatzen zuen itsas potentzia.

  • Lehen Gerra Punikoa (K.a. 264-241): Erroma Sizilia uharteaz jabetu zen. Sizilia izan zen inperioaren lehen probintzia. Gero, Kartagok Korsika eta Sardinia ere galdu zituen Erromaren mesedetan.
  • Bigarren Gerra Punikoa (K.a. 218-202): Erromatar tropak, Eszipionen gidaritzapean, Hanibal kartagotar buruzagiaren armadaren aurka borrokatu ziren. Erromak irabazi zuenez, Kartagotar inperioa erromatarren esku geratu zen. Horren ondorioz, Erromatar Inperioa Afrikako iparraldera, Iberiar penintsulako hego eta ekialdera, Frantziako hegoaldera eta Italiako iparraldera hedatu zen.
  • Hirugarren Gerra Punikoa (K.a. 146): Gerra azkar batean, erromatarrek Kartago hiria erabat suntsitu zuten.

• Hirugarren Fasea: Ekialdea eta Beste (K.a. II-I. mendeak)

  Mediterraneoko ekialdea konkistatu zuten (Grezia, Mazedonia, Asia Txikia, Siria eta Egipto). Mendebaldean, Hispania eta Galiaren okupazioa osatu zuten. Ingalaterra inbaditu zuten lehen aldiz.