Erromatar Literatura Klasikoa eta Latinezko Esamoldeak
Clasificado en Latín
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 5,21 KB
Erromatar Antzerkia: Plauto eta Terentzio
Erromatar antzerkia K.a. III. mendean Greziaren eraginez garatu zen. Lehenengo antzezlanak greziar tragedia eta komedien itzulpenak izan ziren, eta garai hartan Plauto eta Terentzio izan ziren komedia-idazlerik nabarmenenak.
Bi autore hauek fabula palliata izeneko komedia mota landu zuten, hau da, giro greziarrean kokatutako komediak. Lan hauek Greziako Komedia Berrian oinarrituta zeuden, bertsoz idatzita eta zati abestuekin. Pertsonaia tipikoak esklabu adimentsua, mutil maitemindua, neska gaztea, aita zorrotza eta soldadu harroputza ziren. Istorio gehienek gazte baten amodiozko gorabeherak kontatzen zituzten.
Plauto
Plautok 21 antzezlan utzi zituen. Bere komediak korapilatsuak ziren, umore handikoak eta ikusleen gustukoak. Ezagunenak dira Miles Gloriosus, Amphitruo eta Casina.
Terentzio
Terentziok estilo zainduagoa eta moralizatzaileagoa zuen. Bere pertsonaiak moderatuagoak ziren, eta istorioak argiagoak. Hala ere, ez zuen arrakasta handirik izan. Bere lanen artean daude Heautontimoroumenos, Adelphoe eta Eunuchus.
Erromatar Poesia Lirikoa: Katulo, Horazio eta Ovidio
Erromatar poesia lirikoa K.a. II. mendean agertu zen, Greziako ereduetan oinarrituta. Olerkiak laburrak ziren, mitologia aipatzen zuten eta sentimendu pertsonalak adierazten zituzten.
Katulo (K.a. 87-54)
Poeta neoterikoa izan zen, 116 poema idatzi zituen, batez ere amodioari eta erotismoari buruz. Safo eta Alzeoren metrika erabili zuen.
Horazio (K.a. 68-8)
Erromatar lirikarik garrantzitsuena. Epodoak eta Odak idatzi zituen, moralaz, laguntasunaz eta amodioaz hitz eginez. Ezaguna da Carpe diem kontzeptua.
Ovidio (K.a. 43-K.o. 17)
Elegia generoa jorratu zuen. Amores, Ars amatoria eta Remedia amoris idatzi zituen, amodioaren eta haren arazoen inguruan. Erdi Aroan eta Errenazimentuan oso ospetsua izan zen.
Epika Erroman
Poesia epikoa heroien eta jainkoen gesta handiak kontatzen dituen poesia da, hexametroan idatzia. Erromatar epikaren adibiderik garrantzitsuenak Virgilio eta Lukanoren lanak dira.
Virgilio (K.a. 70-19)
Eneida idatzi zuen, Erromaren epopeia nazionala. Homeroren Iliada eta Odisea-n oinarrituta dago, baina mitoa eta propaganda politikoa uztartzen ditu. Eneasek Erromako leinuaren sorrera kontatzen du.
Lukano (K.o. 39-65)
Pharsalia idatzi zuen, Zesar eta Ponpeioren arteko gerra kontatuz. Errepublikaren aldekoa zen eta ez zuen jainkoen esku-hartzea onartzen. Hizkuntza hanpatua eta erretorikaren eragina nabarmentzen dira bere lanean.
Latinezko Esamoldeak eta Esanahiak
Animus in consulendo liber: Erabakitzeko espiritu libre.
Ante meridiem / post meridiem: Eguerdia baino lehen eta eguerdi ostean.
Captatio benevolentiae: Figura literarioa edo figura erretorikoa da, diskurtso lausengari bat hastean datza, ikusleen interesa eta begikotasuna bereganatzeko hasiera-hasieratik.
Casus belli: Gerra-kausa edo arrazoia.
Confer: Konparatu esan nahi du.
Contradictio in terminis: Kontraesana terminoan esan nahi du.
Cum laude: Poztasuna. Adibidez: Juan lortutako nota altuekin graduatu zen, eta titulua cum laude eman zioten.
Curriculum vitae: Bizitzaren ibilbidea. Adibidez: Lan-eskaintza bat aurkeztu nuen, eta bertan nire curriculum vitae gehitu nuen.
Deficit / Superavit: Beharrezkoa dena / soberakina.
Desideratum (pl. Desiderata): Desioa.
In albis: Latinezko adierazpena, "zuriz" edo "hutsik" esan nahi duena. Osatu gabeko edo definitu gabeko zerbaiti egiten dio erreferentzia, hala nola xehetasun argirik edo hartutako erabakirik gabeko egoera bati.
Ipso facto: "Egitateagatik beragatik" edo "berehala" esan nahi duen latinezko esamoldea. Ekintza baten zuzeneko emaitza gisa zerbait automatikoki gertatzen dela adierazteko erabiltzen da.
Iunior / Senior: "Gazteago" eta "zaharrago" esan nahi duten termino latinoak, hurrenez hurren. Hainbat adinetako pertsonak bereizteko edo hierarkiak edo mailak ezartzeko erabiltzen dira.
Panem et circenses: "Ogia eta zirkoa" esan nahi duen latinezko esaldia. Herriari azaleko atseginak emateko politikaz ari da, arazo larriagoetatik edo injustizia sozialetatik aldentzeko.
Per capita: "Pertsonako" esan nahi duen latinezko adierazpena. Biztanleria osoarekiko banaka kalkulatzen den banaketa edo neurri bat adierazteko erabiltzen da.
Plazeboa
Benetako efektu terapeutikorik ez duen substantzia, medikamentu bat balitz bezala ematen dena. Azterketa klinikoetan erabiltzen da, benetako tratamendu baten eraginkortasuna ebaluatzeko.