Espainiako Biztanleriaren Bilakaera eta Banaketa 1936tik Gaur Egunera

Zer da Demografia?

Demografia biztanleriaren azterketa egiten duen zientzia da. Antzina, iturri zaharrak erabiltzen zituen. Gaur egun, ordea, datu errealak biltzen ditu.

Zentsoa eta Udal Errolda

• Zentsoa: Biztanleriaren kontaketa da, 10 urtean behin berritzen dena. Bertan, biztanle bakoitzaren datu akademikoak, pertsonalak, ekonomikoak eta lanbideari buruzkoak agertzen dira.
• Udal Errolda: Eremu txikiagoa hartzen du, udalerri bakoitzaren ardurapean dago. 5 urtean behin berritzen da, eta bertan agertzen diren datuak zabalak dira. Beti eguneratuta egoten da. Populazioa bitan banatzen da: egitatezko populazioa (une jakin batean leku batean bizi dena) eta eskubidedun populazioa (erregistratuta dagoena).

Estatistikak eta Erregimen Demografikoa

• Estatistikak: Datu demografikoak lantzen ditu. Euskal Herri mailan, EUSTAT erakundea arduratzen da horretaz.
• Erregimen Demografikoa: Populazio batek erakusten dituen ezaugarriak dira, bereziki jaiotza-tasa eta hilkortasun-tasa.

Espainiako Biztanleriaren Bilakaera eta Banaketa

XV. mendetik aurrera, Espainiako populazioak gora egin du. XVIII. mendetik aurrera, gorakada azkarra izan da. Gerren ostean, gorakada nabaria izan zen, emigrazioak lagunduta. 1960. urtearen ondoren, garapen-planen eta isolamenduaren bukaeraren ondorioz, baby boom izeneko demografia-leherketa gertatu zen. 2003tik aurrera, etorkinen ekarpena nabaria izan da, eta gorakada eragin du. 2012tik aurrera, hazkundea gelditu egin da, COVID-19aren pandemia eta krisialdi ekonomikoaren ondorioz.

Biztanleria-dentsitatea

Biztanleriaren banaketa ez da erregularra kilometro karratuko. Honako ezberdintasun hauek nabarmentzen dira:

1. Barnealdea eta periferia: Kostaldean biztanle-dentsitate handiagoa dago, eta barnealdean, txikiagoa. Madril salbuespena da, dentsitate handia baitu. Hala ere, Gaztela eta Leon, Galizia eta Asturiasen dentsitate txikia nabarmentzen da.
2. Mediterraneoko kostaldea: Gero eta indartsuagoa da, turismoari eta nekazaritza aurreratuari esker.
3. Hiria eta landa-eremua: Hirietan jende gehiago bizi da. 1990etik aurrera, landa-eremuak husten ari dira, biztanleak hirietara joaten baitira.
4. Jaiotza-tasa: Hegoaldean handiagoa da. Emigrazioa hegoaldetik ematen da nagusiki.

Espainiako Biztanleriaren Mugimendu Naturalak

Espainiako biztanleriaren mugimendu naturalak aztertzeko, datu ugari eta fidagarriak daude eskuragarri. Ondorio interesgarriak atera daitezke, baina garrantzitsua da datuak argi eta modu erabilgarrian aurkeztea. Hona hemen kontuan hartu beharreko zenbait faktore:

Jaiotza-tasa

Azken 25 urteetan, jaiotza-tasa behera egin du, eta gaur egun % 0,9koa da. Krisialdi ekonomikoak eta emakumeen mentalitate-aldaketak faktore garrantzitsuak dira beherakada horren atzean. Emakumeak lan-mundura begira jarri dira, eta familia-plangintza erabiltzen dute; ondorioz, seme-alaben kopurua murriztu egin da, eta populazioak behera egin du.

Hilkortasun-tasa

Hilkortasun-tasa ere behera egin du 1975etik. Osasungintzaren eta elikaduraren hobekuntzari esker, gaur egungo hilkortasun-tasa % 0,906koa da. Aldi berean, Alzheimer gaixotasuna eta minbizia hedatzen ari dira. Haurren hilkortasun-tasa ere txikiagoa da, batez ere zerbitzu onengatik.

Hazkunde Begetatiboa

Hazkunde begetatiboaren tasa negatiboa da 2012tik; beraz, populazioa galtzen hasi da. Tradizionalki, hazkunde-tasa positiboa izan da, baina azken hamarkadetan negatiboa da, % 2,3tik behera, eta, batzuetan, zerbitzu onengatik, are txikiagoa. 2016an, Espainiako biztanleria 46.448.828 milioira iritsi zen, baina 2017ko datu probisorioek hazkunde negatiboa erakutsi zuten.

Datu hauek baliagarriak izan daitezke politika eta ekonomia estrategiak diseinatzeko. Garrantzitsua da, ordea, gaia sakonki aztertzea eta datuak eguneratuta mantentzea.