Espainiako Kostak eta Uharteak: Erliebea

Atlantikoko kostak

1. Kantauri itsasoko kosta: Zuzen samarra. Lurmutur eta golko gutxi ditu eta itsasadarrak laburrak. Itsaslabarrak eta marearteko zabalguneak ugari.

2. Galiziako kosta: Itsasadarrak asko sartzen dira eta lurmutur asko daude.

3. Andaluziako kosta atlantikoak golko handiak eta lurmuturrak ditu. Padurak, geziak eta dunak sortzen dira.

Mediterraneoko kostak

1. Kosta penibetikoa: Tarifako puntaren eta Gata lurmuturraren artean hedatzen da. Itsaslabarrezko zatiak ditu eta Mendikate Betikoak itsasertzarekiko paraleloak daude. Itsasertzeko lautada estu bat eratzen dute.

2. Levanteko kosta: Gata lurmuturretik Ebro deltaraino doa. Ezaugarri nagusiak lurmuturrak, badiak eta golkoak dira. Hondartza handiak eta hareatsuak, albuferak, tonboloak eta delta txikiak ere baditu.

3. Kataluniako kosta: Ebroren deltatik Frantziako mugara. Lurmuturrak eta golkoak ditu. Hondartza txikiak eta delta batzuk ere baditu.

Balear uharteetako erliebea

1. Mallorca

   • Tramuntana mendilerroak, iparraldean kareharrizko arroak ditu eta malkartsua da.

   • Levanteko mendilerroak. Kareharrizkoak dira. Gailurrik garaienak ipar-ekialdean daude. Uhartearen hegoaldeko muturrean, mendilerroak urperatzen dira.

   • Erdialdeko sakonunea. Bi mendilerroen artean dago, arroka buztintsuak eta erliebe leuna ditu.

2. Eivissa eta Formentera

   Kareharrizko erliebe menditsua Eivissaren iparraldean, mendigune bat Formenteraren ekialdean, eta bien artean, Eivissaren hegoaldea eta ia Formentera osoa hartzen dituen lautada.

3. Menorca

   Bi zati ditu. Uhartearen iparraldeko zatian, garaiera txikiko eta forma leuneko lerro menditsu paleozoiko bat dago. Hegoaldeko zatia laua da eta kareharrizko material mesozoikoak eta Tertziarioko buztintsuak ditu.

Balearretako kostek lurmutur handi batzuk eta badia sakonak dituzte. Itsaslabarrak erliebe menditsuak itsasoraino iristen diren eremuetan dira nagusi, hondartza luzeak eta hareatsuak uharrek irekitako kala ugariekin txandakatzen dira. Albufera batzuk ere badaude.

Kanaria uharteetako erliebea

Jatorri bolkanikoa dute. Era Tertziarioan sortu ziren.

1. Erliebe motak

   • Kono bolkanikoak. Gailurrean irekiak diren kono-itxurako goraguneak dira.

   • Galdarak. Zirkulu-formako krater handiak dira. Sumendi batek eztanda egiten duenean edo hondoratzen denean sortzen dira.

   • Malpaís. Eremu malkartsuak dira, eta laba-koladak uhin edo bloke-forma hartuz bat-batean solidotzen direnean eratzen direnak.

   • Dikeak eta rokeak. Magma isurtzeko hodiak dira.

   • Sakanak. Estuak, malkartsuak eta ibilbide laburrekoak dira, uharrak lurralde bolkanikoetan sartzearen ondorioz sortzen direnak.

2. Kostak

   • Itsaslabar handiak. 100etik 500 metrora. Txikienak 70etik 100 metrora.

Hondartzak. Ez daude oso garatuta. Hondartzak itsaslabarren magaletan edo sakanen bokaletan dauden harri eta bloke zerrendak dira.