Espainiako Trantsizioa: Frankismotik Demokraziara

Frankoren Heriotza eta Ondorioak

Trantsizioa Franco hil ondoren Espainian erregimen demokratikoa ezartzeko prozesua izan zen. Frankok monarkia ezarri nahi zuen, baina oposizioak erabateko haustura nahi zuen.

• Frankoren ondorengoa izango zen Carrero Blanco ETAk hil zuen.
• Arias Navarro jarri zuten haren ordez, 1976an dimisioa eman zuen arte.
• Adolfo Suarez izendatu zuten gobernuburu eta 1977an amnistia eman zuen.
• 1977ko hauteskundeetan Suarez garaile atera zen.
• Lurralde antolakuntza garrantzitsua egin zuen, EAJ eta Kataluniako gobernuarekin negoziatuz.
• 1974an krisi ekonomiko handia egon zen Espainian.
• 1977ko urrian, Moncloako Ituna sinatu zen.

1978ko Konstituzioa

1977ko hauteskundeetan EAJk parte hartzeari uko egin zion.

• Monarkia parlamentarioa ezarri zen.
• Espainia estatu demokratiko bihurtu zen.
• Autonomia estatutua onartu zen.

Bigarren Legegintzaldi Demokratikoa (1979-1982)

1979ko hauteskundeetan UCD garaile atera zen, baina abstentzioa handia izan zen eta ezkerra indartu zen.

• Ekonomia krisia areagotu egin zen petrolioaren prezioaren igoeraren ondorioz.
• UCDren barne-arazoak handitu egin ziren.
• EH eta Kataluniako alderdi nazionalistak indartu egin ziren.
• 1981ean estatu kolpea eman zen Diputatuen Kongresuan, Tejero teniente koronelaren gidaritzapean.
• UCD eta PSOE alderdiek autonomia hitzarmenak sinatu zituzten.
• Calvo Sotelo presidente izendatu zuten eta dibortzioaren legea onartu zuen.

Euskal Herriko Trantsizioa

1976an Euskal Alkateen Mugimendua sortu zen.

• Alderdi politikoak legeztatu egin ziren.
• Euskararen suspertzea bultzatu zen.
• 1977ko hauteskundeetan parte hartu zuten alderdi guztiak Gernikan bildu ziren Eusko Legebiltzarra eratzeko.
• Lan gatazka ugari egon ziren Euskal Herrian.
• Gernikako Estatutua eta Foru Hobekuntza onartu ziren.
• 1978an foru zaharrak aurkeztu ziren eta 1979an erreferendum bat egin zen.
• 1980ko hauteskundeetan EAJ garaile atera zen eta Kontzertu Ekonomikoa sinatu zuen.
• ETAk atentatu ugari egin zituen.
• Nafarroako Foru Hobekuntza onartu zen.
• 1984ko otsailean EAEko autonomia hauteskundeak egin ziren eta EAJ garaile atera zen.
• Euskal ekonomia krisian sartu zen 1974tik aurrera.
• Biztanleriaren hazkundea moteldu egin zen.
• Langabezia tasa handitu egin zen.
• Nekazaritza sektoreak gainbehera egin zuen eta industria sektorea indartu zen.

Euskal Trantsizioaren Laburpena

Euskal Herriko trantsizioa prozesu konplexua eta gatazkatsua izan zen, nondik norako politiko berri bat ekarri zuena. Autonomia berreskuratzea, euskararen suspertzea eta ETAren indarkeria izan ziren garai hartako ezaugarri nagusiak.