Estatuaren eta Gizartearen Teoriak: Hitzarmenak eta Eredu Politikoak

Hobbesen Hitzarmen Absolutista

• Hobbes Ingalaterrako Gerra Zibilean bizi izan zen; egoera horrek bere pentsamendua baldintzatu zuen.

• Naturaren Egoera

  Gizakia berez berekoia eta bortitza da; indartsuenak irabazten du.
• Horrek segurtasunik gabeko egoera sortzen du.
• Arrazoimenak gizakiak gizarte-hitzarmen bat egitera bultzatzen ditu, bakea, biziraupena eta segurtasuna bilatzeko.
• Hori lortzeko, gizakiak beren eskubideak subirano baten esku uzten dituzte.
• Subiranoak botere absolutua izan behar du; monarkia absolutua da eredu egokiena.
• Helburua: ordena soziala bermatzea.

Locke: Askatasunerako Hitzarmena

• Locke absolutismoaren aurka agertu zen, eta askatasun indibiduala eta autonomia pertsonala defendatu zituen.

• Naturaren Egoera

  Gizakiek eskubide naturalak dituzte: bizitza, askatasuna eta jabetza pribatua.
• Baina egoera hori ez da segurua, eta horregatik sortzen da gizarte-hitzarmena.

• Estatua

  Sistema parlamentarioa, legearen menpekoa.
• Legeak ezin dira arbitrarioak izan.
• Estatuak eskubideak ez baditu babesten, herritarrek matxinatzeko eskubidea dute.
• Proposatzen du: botere-banaketa — legegilea, exekutiboa eta federatiboa.
  (Montesquieuk sistema hau hobetu zuen: exekutiboa, legegilea eta judiziala).

Rousseau: Herriaren Hitzarmena

• Rousseauk zalantzan jartzen du naturazko egoera kaotikoa denik.

• Naturaren Egoera

  Gizakia ona da berez; elkarlana eta maitasuna bilatzen ditu bizirauteko.
• Arazoa zibilizazioarekin dator: jabetza pribatuak sortzen ditu desberdintasunak, berekoikeria eta gutizia.

• Estatua

  Zuzeneko demokrazia, tamaina txikiko estatuetan bakarrik posible.
• Helburua: kideen arteko berdintasuna.
• Horretarako, herritarrek eskubideei uko egin behar diete, interes orokorra (nahimen orokorra) hobestuz.
• Nahimen orokorra = herriaren subiranotasuna.

Estatu Liberala

• Askatasun indibiduala eta ekonomia-askatasuna defendatzen ditu, estatuaren esku-hartzerik gabe.
• Egile nagusiak: John Stuart Mill eta Adam Smith.

• Mill

  • Askatasuna = indibidualtasuna.
  • Gobernu egokia: demokratikoa, parte-hartzailea eta plurala, baina burokraziarik gabe eta jabetza pribatuan esku hartu gabe.

• Adam Smith

  • Ekonomia esku ikusezinaren teoriarekin azaltzen du.
  • Ekonomia eskaintza eta eskariaren bidez erregulatzen da, estatuaren esku-hartzerik gabe.
  • Horregatik, beharrezkoa da estatu minimoa.

Komunismoaren Etapak

• Proletarioen Diktadura

  Langileek Estatuaren kontrola hartzen dute aldi batez, burgesiaren diktadurari aurre egiteko.

• Estatu Sozialista

  Jabetza pribatua desagertzen da eta ekoizpen-bideak kolektibo bihurtzen dira.

• Gizarte Komunista

  Jabetza pribatua guztiz desagertuta dago, esplotazioa eta Estatuaren beraren beharra ere ezabatu eta gizarte berdinzale eta perfektua lortzen da.

Anarkismoa: Estaturik Gabeko Gizartea

• Anarkismoa: Estaturik gabeko gizarte eredua.
• Gizakia ona da berez; botereak usteltzen du.
• Gizarte-hitzarmenak eskubideak zapaltzen ditu.
• Oinarrian: autogestioa, askatasun indibiduala, solidaritatea eta elkar-laguntza.
• Produkzioa: banakakoa edo kolektibizatua.

Totalitarismoa: Estatuaren Indarkeria

• Totalitarismoa: Estatu-kolpe batekin hasten da, manipulazioa edo indarkeria erabiliz.
• Formak: faxismoa (nazismoa, frankismoa) eta komunismo autoritarioa (estalinismoa, maoismoa).
• Botere guztia lider bakar baten esku dago.
• Indarkeria eta bizitza zibilaren militarizazioa sustatzen dira.
• Askatasun zibilak ezabatzen dira “ongi gorenaren” izenean.