Ester lotura

Saponifikagarriak eta ez-saponifikarriak bereizten dira gantz-azidoa eduki ala ez. 

Gantz-azidoa: azido organiko monokarboxilikoak dira, kate hidrokarbonatu liniala (beti bikoitia)(-CH2-CH2-) eta amaieran karboxilo talde bat dute. Ez daude aske naturan, lipido omplexuen barruaan baizik: Aseak eta asegabeak  banatzen dira.

Gantz azido aseak (saturatua): Ez dute lotura bikoitza kate hidrokarbonatuko karbonoen artean. Urtze Tº altuak dituzte, eta giroko Tº solidoak dira. Garrantzitsuenak palmitikoa (16:0 CH3-(CH2)14-COOH) eta estearikoa (18:0 CH3-(CH2)16-COOH)

Gantz-azido asegabea: Lotura bikoitza dute kate hidrokarbonatuko karbonoen artean. Aseak baino urtze Tº baxuagoak dute eta giro Tº likidoak dira.  Bi talde bereizten dira asegabetasun kopuruaren arabera: Monoinsaturadoak: lotura bikoitza bakarra dute adib.: oleikoa (18:1⁹ CH₃-(CH₂)₇-CH=CH-(CH₂)₇-COOH) eta polinsaturatuak lotura bikoitza zenbaitetan dute.Ugaztunak ezin dituzte sintentizatu hiru azido poliinsaturatuak :linoleikoa(18:2^9,12) linolenikoa (18:3^9,12,15) eta arakidonikoa (18:4^5,8,11,14)

Gantz azidoen propietatea: anfipatikoak dira, hau da, horietan bi zona bereizten dira: polar hidrofiloa, talde karboxiloa eta apolar hidrofoboa kate hidrokarbonatua. Kate hidrokarbonatua Van der Waals-es loturen bidez lotzen dute elkarrekin, elkarreragn hidrofoboa. Talde karboxiloa H zubien biderzko lotura. Katea luzeagoa urtze Tº altuagoa.  Molekula hauen izaera aanfipatikoagatik uretan daudenean, mizela, gainazaleko monogeruza edo geruza bikoitza eratzen dituzte. 

Lipidoak azilglizeridoak edo gantzak: F biltzailea (erreserba-energia)  isolamentu termikoa eta babes mekanika. Glizerido eta gantza ere esaten zaie. Gantza azidoen eta glizerinaren esterrak dira. Gantz-azidoen molekula 1,2,3, glizerinaren (-OH) 1,2,3 esterifikatzean. Hiru talde bereizten dira monoazilgizerioak (molekula 1 esterifikatu) diazilglizerioak (2 moleula esterifikatu9 eta triazilglizerioak (3), hauek ugarierank dira, gantz neutroak dira apolarrak direlako.Giro Tº Likidoak : olioa gantz asegabeak eta solidoak: guruin edo bilgor eta gantz azido aseak.

Triazilglizerioen hidrolisia:

 - Hidrolisia entzimatikoa: Lipasa izeneko entzimak katalizatzen dute. Entzimek ester-lotura apurtu eta  hiru gantz azido eta glizerina molekula bat.

 - Hidrolisi kimikoa edo berotan egindako saponifikasioa : base batekin tratatzen da(NaOH edo KOH). Erreakzioa ester-lotura apurtu 3 gantz azido gatz eta eta glizerina 1. Gatzak xaboiak dira.

Zeridoak edo argizariak : kate luzeko gantza-azidoa bat kate luzeko monoalkohol batekin esterifikatzean sortzen dira. Solidoak eta ezin dira uretan disolbatu, bi muturrak hidrofoboak dira. Iragazkaizte eta babes- futntzioa dute. Larruazala, ilean, lumak  fruituan... Aipagarriak erleen argizaria.

Terpenoak edo isoprenoide: bi isoprenoide edo gehiagoren lotura. Egitur liniala edo ziklatua izan daitee. Oso ugaria dira landareetan. Monoterpenoak:  2 isprenoak. Landareen.Esentziarik gehiena (mentola, geraniola...) Seskiterpenoak: 3 isprenoak (farnesola). Diterpenoak: 4 isoprenoak.Fitola A, E eta K bitamina.Triterpenoak: Sei isopreno. Eskualeno. Tetraterpenoa 8 isoprenoak. (Karoteinoideak landare pigmentua). Politerpenoak: kautxoa.