Etikaren Oinarrizko Kontzeptuak

Kanten Etika: Inperatibo Kategorikoa

Kanten ustez, nahimenak autonomoa izan behar du, hau da, gizakiok izan behar dugu geure buruari helburuak ezartzen dizkiogunak. Agindu kategorikoek baldintzarik gabe agintzen dute, trukean ezer eskaini gabe. Kanten ustez, agindu batek morala izateko, inperatibo kategorikoa izan behar du. Bere iritziz, agindu moralak egitura jakin bat dutenak dira, ezaugarri formal jakin batzuk dituzten aginduak.

Kantek test moduko bat proposatu zuen: arau bat lege moral bihur daitekeen jakiteko, norberak bere buruari galdetu behar dio ea arau horrek zenbait irizpide betetzen dituen:

1. Arau bat morala izateko, unibertsala izan behar da.
2. Arau moralak berez helburu diren izakiei dagozkie.
3. Arau morala helburuen erreinuan legeria unibertsalaren parte den araua da.

Utilitarismoa

Utilitarismoa garai modernoan sortu zen eta gizarte-hedonismotzat har daiteke. Utilitarismoaren arabera, ekintza onak erabilgarriak direnak dira, hain zuzen ere, zoriontasuna handitzeko eta sufrimendua txikitzeko balio dutenak.

Sokrates eta Intelektualismo Morala

Esan ohi da Sokrates izan zela Mendebaldeko etikaren sortzailea, hark proposatu baitzituen etikaren funtsezko galderak. Aurreko filosofoek natura ikertzen jardun zuten, baina Sokratesen interesa bestelakoa zen: gizakiak gizartean nola bizi behar duen aztertu nahi izan zuen. Sokratesek uste zuen kontzeptu moralak unibertsalak direla.

Horrez gain, Sokratesek defendatu zuen zoriontsu izateko ezinbestekoa dela ongi jardutea, eta ongia eginez ikasten dela ongi jarduten. Halaber, defendatu zuen ez dagoela nahita gaizki jokatzerik. Bertutea ezagutzen duenak haren arabera jokatzen du, eta gaizki ari denak ezjakintasunagatik jokatzen du gaizki. Jarrera horri intelektualismo moral deritzo.

Desobedientzia Zibila

Desobedientzia zibila indarkeriarik gabeko protesta-ekintza bat da, non herritarrek nahita desobeditzen duten lege, politika edo gobernuaren agindu bat, hautemandako bidegabekeria baten aurka protesta edo erresistentzia adierazteko. Ekintza kontziente eta etikoa izan ohi da, askotan justizia eta eskubide zibilen printzipioetan sustraitua.