Euskal Herriko Hiri Sistemaren Analisia: Egitura, Bilakaera eta Ezaugarriak

Euskal Herriko Hiri Sistema: Egitura, Bilakaera eta Ezaugarriak

Euskal Herriko hiri sistemaren egitura ulertzeko, beharrezkoa da faktore anitz kontuan hartzea, hala nola, klima, topografia eta landaredia. Horien arabera, hiru eremu nagusi bereiz daitezke:

• Kostaldeko sektore ozeanikoa
• Barrualdeko sektorea
• Bien arteko trantsizio-eremua

XIX. mendeko Hiri Sarearen Garapena

Desberdintasun hauek gertaera historikoen ondorio dira. XIX. mendean, jada bazegoen hiri sare bat eratua, biztanleriaren kontzentrazio handikoa eta produkzio betekizun garrantzitsuekin. Garai hartan, hirigune txikiek hirigintza prozesu bizia bizi zuten. Ipar-hego bikoiztasuna areagotuz zihoan:

• Bizkaia, Gipuzkoa eta Lapurdi garatzen hasi ziren ekonomia eta hirien aldetik.
• Araba, Nafarroa eta Ipar Euskal Herriaren barrualdeak, berriz, bizimodu tradizionalei atxikiak jarraitu zuten, eta ez ziren nabarmenki aldatu XX. mendearen erdialdera arte.

Udalerrien Tamaina eta Banaketa Espaziala

Euskal Herriko udalerrien maila-tamainaren banaketa kontuan hartzen badugu, ezaugarri garrantzitsuena erregulartasuna litzateke. Hala ere, azpimarratzekoa da 20.000 biztanletik gorako udalerri gehienak Bilbo, Donostia eta Gasteiz inguruko hiri aglomerazioen parte direla.

Asentamenduen multzoan nabarmentzeko beste ezaugarri bat da espazioan duten banaketa desberdina. Bistakoa da kontrastea itsasorako isurialdeari dagokion maila-tamainaren eta isurialde mediterraneoari dagokionaren banaketaren artean.

Hiri Hierarkia eta Eragin Eremuak

Hiri hierarkiari eta eraginpeko eremuei dagokienez, Euskal Herriko hirigune gehienak hiriburuen eraginpean daude. Hala ere, lurralde osoa ez dago hiri sistema berean integratuta, eta desberdintasun nabarmena dago kostaldearen eta barrualdearen artean. Bi azpisistema nagusi bereiz daitezke (Christaller eta Lsch ereduetan oinarrituta).

Bizkaiko Kasuaren Azterketa

Bizkaiko biztanleriaren %85 inguru Bilbon kontzentratzen da, eta gainerako %15a beste hiri batzuetan banatzen da, hala nola, Ondarroa, Bermeo, Gernika, Mungia, Durango eta Zornotza. Bizkaiko hego-mendebaldean, nekazaritza ezaugarriak dira nagusi.

Gipuzkoako Hiri Dentsitatea eta Sakabanaketa

Gipuzkoaren kasuan, hiri dentsitatea ongi banatua dago. Gipuzkoako hirien sakabanaketa, banaka hasitako enpresa ekimen zabal eta tokian tokikoaren ondorio da. Hiriburuak estrategikoki kokatuta daude, mendialdeak lautadarekin bat egiten duten lekuan. Herrixkak ugariak dira.

Ipar Euskal Herriaren Barrualdeko Hiriguneak

Ipar Euskal Herriaren barrualdean hirigune txiki asko daude. Gero eta gehiago sartzen ari dira kostako azpisisteman, eta harreman estuak dituzte Biarnorekin. Hala ere, industria gune batzuk indarra galtzen ari dira, adibidez, Maule eta Hazparne.