Euskal Herriko Mendiak eta Pirinioak

1. Pirinioak: Hiru Erregeen Mahaitik (2.428 m) hasi eta Larruneraino (900 m) hedatzen dira.

• 1.1. Ardatzetako Pirinioak: Larrun, Irati eta Aiako Harriak dira mendi nagusiak. Ez dira oso garaiak. Materiala kuartzitak, granitoak eta kareharriak dira. Ibaien jarduera oso bizia da eta haitzarte sakonak sorrarazi ditu.

• 1.2. Pirinioen Hego isurialdea:

• • 1.2.1. Barrualdeko mendikateak: garaiena eta hedadura handikoenak dira (Orhi 2.021 m; Auñamendi 2.521). Horma bertikalak eta ibaiek sortutako arroilak.

• • 1.2.2. Barrualdeko sakonuneak: Irunberritik Iruñeraino eta Arakileko korridoretik luzatzen da. Material tertziarioak, flysch eta marga sektoreak nabarmentzen dira.

• • 1.2.3. Kanpoaldeko mendikateak: Erreniega, Alaitz, Izko eta Leire. Tertziarioko materialez osatuta daude.

1.3. Pirinioen ipar isurialdea: orografia sinplea du. Modelatu leun eta monotonoa osatzen dute.

2. Euskal Herriko Mendiak

• 2.1. Ur Banalerroaren iparraldea: Kostaren paraleloan Errobi ibaitik Barbadun ibaiaraino luzatzen da, ez dira tontor oso garaiak.

• • 2.1.1. Kostaldeko mendikate tertziarioa: Getariatik Gipuzkoa ekialdeko muturrera. Jaizkibel-Ulia lerrokadura. Flych paisaiak azaltzen dira.

• 2.1.2. Kostaldeko ipar antiklinarioa: Bortzirietako mendikatea eta Matxitxako lurmuturraren artean. Ernio(1.072 m), Izarraitz(1.026), Arno eta Sollube. Kareharri eta modelatu karstiko ugari dira.

• 2.1.3. Bizkaiko sinklinarioa: Punta Galeatik Bortzirietako mazizora doa. Unbe, Oiz(1026 m) eta Murumendi. Erliebeak forma biribilduak agertzen ditu.

• 2.2. Ur Banalerroaren hegoaldeko mendikate eta arroak: Ebro ibaiaren arroan. Material gehienak tertziariokoak dira.

• • 2.2.1. Arabako lautada.

  • 2.2.2. Mendebaldeko mendikateak: Badaia, Arkamo, Gabixo, Salvada eta Arrato.

  • 2.2.3. Erdialdeko mendikateak: Araba eta Nafarroako lurraldeetan hedatzen dira. Andia, Urbasa, Entzia, Iturrieta, Gasteizeko mendiak eta Trebiñoko arroa dira.

• 2.2.4. Hegoaldeko mendikateak: Toloño eta Kodeseko mendikateak.

3. Ebroko sakonunea: hegoaldetik Ebro ibaiak mugatzen dute. Bardeak basamortua eta Arabako Errioxa bertan dira.