Euskal Hiztegia eta Literatura: Lexikoa, Polizia-Eleberria, Antzerkia
Clasificado en Latín
Escrito el en vasco con un tamaño de 3,58 KB
LEXIKOA
· Inarrosi - Astindu Hornidura - Apaindura Oinordeko - Ondorengo
Lekuko - Aitorle Errenta - Etekin Bilduma - Sail
Abere - Animalia Korapilatsu - Konplexu Liluragarri - Zoragarri
Higidura - Mugimendu Jarraian - Segidan Hondatu - Iraungi
Urrats - Pausu
· Itzela - Izugarri - Ikaragarri Kantua - Abestia - Ahairea
Aroa - Sasoia - Garaia Goibela - Tristea - Ituna
Udazkena - Udagoiena - Larraskera Egundoko - Inoizko - Sekulako
Ugaria - Oparia - Joria
· Begitan hartu: Coger manía
Begian argitu: Iluminar los ojos
Begian sartu: Ganarse la simpatía
Begian josi: Caer la mirada
Begikoa izan: Ser el favorito
Begian lausatu: Perder la visión
Begia bota: Echar el ojo
Begiz jota: "Echar el ojo"
POLIZIA-ELEBERRIA
· Ezaugarriak:
- Krimen baten istorioa kontatu.
- Krimenaren egilea ezezaguna.
- Detektibeak argitu arrazoiketaren bidez.
· Polizia-Literatura:
- XIX. mendearen lehen erdialdean sortu.
- Sortzailea: Edgar Allan Poe estatubatuarra.
- 1841ean: "Rue Morgueko hilketak", "Marie Rogeten misterioa" eta "Gutun ebatsia".
· Polizia Azpigeneroak:
- Espioi eleberriak - Misteriozko eleberriak - Eleberri beltzak
· Polizia-eleberri klasikoa:
- Detektibeak bitxiak, arrazionalak eta zaletasun finekoak
- Krimena burutsua eta sofistikatua
- Pertsonaiak goi-mailakoak eta luxuzko giroa
- Pertsonaien hizkera jasoa
- Joko intelektuala garrantzitsuena
· Eleberri Beltza:
- Detektibeak tipo gogorrak arazoz beteak eta legea hausteko gai
- Krimena basatia
- Pertsonaiak negozio ez-zilegietan eta giro gogorra eta zikina
- Pertsonaien hizkera kalekoa
- Gizarte-kritika garrantzitsuena
· Gotzon Garate:
- Elgoibarren jaioa (1934-2008), teologoa, filosofoa, filologoa eta idazlea izan zen.
- Hainbat eleberri beltz idatzi zituen: Esku leuna, Elizondoko eskutitzak, Goizuetako ezkongaiak.
ANTZERKIA
· Sorrera:
- Grezian K.a. VI. mendean sortu zen.
- Antzerkigile ospetsuenak: Eskilo, Sofokles eta Euripides.
- Erromatarrek Greziako tradizioa jarraitu zuten.
- Erromako garaiko ospetsuenak: Plauto eta Seneka.
- Erdi Aroaren hasieran, ez zen antzerki jarduerarik egon.
- Geroago, elizaren eskutik berreskuratu zen antzerkia, elizgizonek eginda.
- XVI. mendez geroztik, kaleetan egiten hasi ziren, benetako aktoreen eskutik.
· Tragedia: goi mailako pertsonaiak eta hizkuntza jasoa. Giza jokabideen ideala irudikatu. Amaiera zorigaiztokoa.
· Komedia: protagonista arruntak. Eguneroko arazoak modu barregarrian kontatuta. Amaiera zorionekoa.
Tragikomedia: tragedia eta komediaren arteko nahasketa. Egoera komikoak agertu. Amaiera zoritxarrekoa.