Euskal Kultura eta Literatura: Gakoak eta Ezaugarriak
Clasificado en Música
Escrito el en vasco con un tamaño de 2,47 KB
1. Unitatea: Bertsolaritza
Txirrita (1860-1936)
- Nekazaria sortzez, langile soila ogibidez.
- Eskolatu gabea.
- Maisutzarik gabe ikasia; bertsolari herrikoia eta berezkoa.
- Euskara aberatsa, erdarakadekin, baina oso bizia.
- Herri-herriko jende arruntaren pentsamoldearen ispilu.
- Umore jatorra eta ugaria; edonor astintzen du eta hitz mingarriak ere erabiltzen ditu. Satirako joera.
- Gai zabalak hartzen ditu.
- Musika arrunta.
- Usadiozko eskolaren eredu.
Basarri (1913-1999)
- Nekazaria sortzez, umetan kaletartua, kazetaria ogibidez.
- Eskolatua.
- Maisuei atxikia: Otaño eta Kepa Enbeita izan zituen ereduak.
- Euskara aberatsa, garbia, txukuna eta bizia.
- Pentsabide zehatza, gizon jantziaren argudioak.
- Serio antzean azaltzen da gehienetan: gizabidez eta errespetuz. Dramatikoagoa.
- Eguneroko gaiak; azken aldera batez ere, komunikabideetan azaltzen ziren berriak-eta.
- Musika aberatsa eta aukerakoa.
- Eskola berri baten sortzailea: gizarteko aldaketa soziokulturalak bertsogintzan txertatzen ahalegindu zen.
2. Unitatea: Juntagailuak
Juntadurazkoak
- Emendiozkoak: eta.
- Hautakariak: edo, edota, ala, nahiz, zein.
- Aurkariak: baina, baizik, baino, ezpada.
- Alborakuntza hutsa: (;).
- Errepikapenaren bidez: bai... bai..., hala... nola...
6. Unitatea: Pastoralak
Pastoralak
Ezaugarriak
- Erdi Aroan dute jatorria.
- Pertsonaia historiko baten bizitza izaten da, gehienetan, argudioaren ardatza.
- Bertsotan eginak izan ohi dira.
- Bertsoak doinu jakin batez errezitatzeaz gain, kantuak eta dantzak tartekatzen dira ikuskizunean.
- Urte bakoitzean, Zuberoako herri batek hartzen du pastorala antzezteko ardura.
- Herritar guztiek hartzen dute parte pastoralaren antolaketan eta antzezpenean.
- Herriko plazan antzeztu ohi dira, oholtza gainean.
- Udan antzezten dira normalean, eta festa handia egiten da antolatu duen herrian.
8. Unitatea: Literatura
Literatura
Joannes Leizarragaren Iesus Christ Gure Jaunaren Testamentu Berria (1571) da ezagutzen dugun lehen euskal itzulpena.
Bernardo Atxagaren Obabakoak liburua hizkuntza askotara itzuli da, 25etik gora.