Filosofiaren Begirada: Empirismoa, Arrazionalismoa, Errealismoa, Idealismoa, eta Egia Elkarrekikotasunaren Teoria Pragmatista

Filosofiaren Begirada

Filosofia ka VI mendean sortu zen Grezian Mileton. Filosofia sortu zen mitioak eta imajinazioarekin azaltzen zen errealitatea, eta filosofiarekin modu arrazionalez eta logikoz azaltzen da errealitatea. Beraz, filosofia fantasiasko pertsonaiengan sinisnten utzi zuten jarrera horren ezaugarriak dira munduan galduta egotearen lilura, zalantza eta kontzientzia. Pentsamendu filosofikoaren erroa miresmena da, mismenarekin batera doa zalantza eta gizakiaren ezjakintasuna kontzientzia hartzen duenean sortzen da zalantza. Beraz, lehen pausua jakintasuna lortzeko ezjakintasuna onartzea da, Sokrates zioen bezala.

Empirismoa eta Arrazionalismoa

Empirismoaren arabera, zentzumenezko esperientzia da ezagutza da ezagutza-iturri garrantzitsuena. Burua hutsik dagoela uste dute, arrazoimena berriz irudikapen batzuk beste batzuekin lotzeaz arduratzen da kontzeptuak eta arrazoibideak era induktiboan sortuz. Arrazionalismoak berriz, arrazoimena lehenesten du zentzumeneko esperientzia aldean. Hauen arabera, aurrean dugun lehen gauza ulermenetik datozten ideia dira egia induktiboetatik abiatuz, gainerako egia gztiak frogatu nahi ditu era ia matematikoan.

Errealismoa eta Idealismoa

Errealismoa gauzei ematen die lehentasuna. Hauen arabera, gauzak beren kabuz existitzen dira, ezagutzen dituen subjetuarekiko loturarik gabe, eta posible da diren gisa ezagutzea. Idealismoak aldiz, azpimarratzen du ezin dugula ziur egon ezagutzen duen subjetuarekiko loturarik gabe errealitatea existitzen denaz, zu¡iurra dena hauen arabera kontzientziaren existentzia da zalantzan jar dezakegu pentsatsen edo ezagutzen ditugun objetuak gure kontzientzia harago existitzen ote diren.

Egia Elkarrekikotasun eta Egokitzapen Gisa

Teoria hori gure kulturan sen onekoa iruditzen zaiguna jasotzen duen egia ulertzeko modua da. Egia hau dela baieztatzen du esaten edo pentsatzen dugunaren eta errealitatearen arteko elakarrekikotasuna edo egokitzapena honen arabera egia esakune batzuen ezaugarria dela defendatzen du. Pentsatsatu-estaenn dena faltsua da. Bi arazo ditu, alde batetik ez du ematen prozedura argirik pentsatuaren eta eerrealitatearne artean elkarrekikotasunik baden iketrzeko, eta bestetik, teoria honek berekin dakar faltsutasun irizpide bakoitz bat. Esakunme bat faltsua izango da subjektuki esaten den nolakotasunak ez badu bat egin objetuaren ezaugarri batekin.

Egiaaren Teoria Pragmatista

Bi gauz aurreproposatu, alde batetik pertsonek sinisten ditugun baieztapenak egiazkotzat izateko joera dugula, eta bestetik, pertosnek sinsimen bat egiaskotzat hartzen dugula arazo bat konpontzeko eraboilgarria denean. Teoria pragmatistak egiren ulermenari alderdi praktiko bat eransten dio. Ez daude beraz egia finkp eta behin behienkoak hainbat zailtasun. Batzuetan pertsonak ezagutzen ez dituzten esakuneak erabiltzen dituzte edo sinisten dituzzte, bestetik, esakune bat gezurrezkoa izan arren sienesten badugu egiaskoa dela esa daiteke. Eskune bat egia izateko frogatu behar da.