Finantza Kontzeptu Garrantzitsuenak: Gida Osoa

Finantza Produktuak

Finantza-erakundeek eskaintzen dituzten bi produktu nagusi hauek dira:

• Aurrezki kontua: Banku edo finantza-erakunde batek eskaintzen duen zerbitzua da, non pertsonek dirua gorde eta kudeatzen duten. Dirua gordetzeagatik interes txiki bat jasotzen da. Ez da beti erabilgarri dagoen kontua, baina eguneroko gastuak egiteko egokia da.
• Inbertsio fondoak: Bonuak, baloreak eta diru-merkatuko beste tresna batzuk aukeratzen dituzte, dirua modu kolektiboan inbertitzeko.

Urrezko Patroiaren Amaiera: Zergatiak

Urrezko patroiaren gainbehera hainbat gertakarik eragin zuten:

• Lehen Mundu Gerra: Hainbat herrialdek urrezko bihurkortasuna etenarazi zieten gerra-gastuak finantzatzeko, inflazioa eraginez.
• Depresio Handia: Sistemak ahuldu zuen eta herrialde askok urrezko patroia utzi zuten politika monetario malguak aplikatzeko.
• Bretton Woods sistema: Tentsioan hasi zen 1960ko hamarkadan, urrezko babesik gabeko dolar kopuru handiagoa agertzeagatik.
• 1971ko Nixonen erabakia: Nixon presidenteak dolarraren urrezko bihurkortasuna aldebakarreko moduan etetea erabaki zuen, horrela urrezko patroia amaituz.

Beherakada: Definizioa eta Esanahiak

Beherakada edo decrementua zerbaiten kopurua, balioa edo magnitudea denboran zehar gutxitzea da.

• Ekonomian: Beherakada prezioen jaitsiera, produkzioaren murrizketa edo diru-balioaren galera adierazteko erabil daiteke. Adibidez, prezioetan beherakada bat gertatzen denean, produktu baten salneurria jaisten da.
• Ekonomia alternatiboetan: Beherakada kontzeptua beste modu batean ere erabil daiteke, kontsumo edo produkzio tradizionalaren murrizketa adierazteko, eredu jasangarriagoak eta ingurumenarekiko errespetuzkoagoak bultzatzeko helburuarekin.

2008ko Higiezinen Krisia: Zergatiak eta Ondorioak

Krisi hau historia modernoko krisi larrienetakoa izan zen, Estatu Batuetan sortua. Kontrolik gabeko hipoteka merkatuaren hedapenak eragin zuen, non arrisku handiko maileguak ematen zitzaizkien kreditu-kalitate txarreko pertsonei. Etxebizitzen prezioak jaitsi zirenean, milioika mailegu eten ziren. Horrek finantza-erakundeen kolapsoa eragin zuen.

Birziklatzea eta Ekonomia Zirkularra

Produktuak behin baino gehiagotan erabiltzeko teknika nagusia birziklatzea da. Produktuak edo materialak berriro prozesatzea dakar, energia berreskuratuz eta berriro erabiltzeko moduan jartzea, horrela hondakinak murriztuz. Hau ekonomia zirkularraren bidez ere lor daiteke, non baliabideak ahalik eta denbora gehien erabiltzen diren. Helburua ekonomia jasangarria sortzea da.

Broker eta Dealer: Funtzioak eta Arriskuak

Finantza-merkatuetan bi figura nagusi daude:

• Brokerrak (artekariak): Erosle eta saltzaileen arteko bitartekari gisa jarduten dute, arriskurik hartu gabe eta komisio bat kobratzen dute.
• Dealerrak (saltzaileak): Araututako aktiboak erosi eta saltzen dituzte beren kontura, prezioen gorabeheren arriskua bere gain hartuz.

Bonuak: Zer Dira eta Nola Funtzionatzen Dute?

Bonuak diru-maileguak dira. Gobernuek edo enpresek dirua behar dutenean, bonu bat jaulkitzen dute, eta jendeak erosi ditzake. Norbaitek bonu bat erosten badu, dirua maileguan ematen die, eta geroago diru hori itzultzen diete, interesekin batera.

Enpresa Bonuak eta Gobernu Bonuak: Ezberdintasunak

Bonu mota nagusiak bi dira:

• Enpresa bonua: Enpresa batek dirua maileguan hartzeko jaulkitzen duen bonua da. Arrisku handiagoa izan dezake, baina normalean interes handiagoa ordaintzen du. Likidezia gutxiago du.
• Gobernu bonua: Gobernuak jaulkitzen duen bonua da, arrisku txikiagoa eta interes txikiagoa eskaintzen duena. Oso likidoak dira eta estatuaren babesa dute, inbertsio seguru eta egonkor gisa hartzen direlarik.

Bankuen Finantzaketa Iturriak

Bankuek bi teknika nagusi dituzte finantzaketa lortzeko:

• Bezeroen gordailuak jasotzea: Bankuek bezeroen kontu korronteetan, aurrezki-kontuetan edo beste gordailu motetan uzten duten dirua finantzaketa iturri gisa erabiltzen dute. Bezeroek bankuan gordetako dirua erabiliz kredituak eta bestelako zerbitzuak eskaintzen dituzte.
• Finantza merkatuetatik dirua lortzea: Bankuek bonuak edo bestelako finantzaketa-tresnak jaulkitzen dituzte merkatuan, edo beste finantza-erakundeetatik maileguak hartzen dituzte beren jarduera finantzatzeko.

Produktu Deribatuak: Definizioa eta Helburuak

Produktu deribatua finantza-tresna bat da, bere balioa beste aktibo baten balioaren menpekoa dena. Produktu deribatuek ez dute balio propiorik, baizik eta beste aktibo baten prezioaren edo errentagarritasunaren etorkizuneko mugimenduetatik eratortzen dute beren balioa. Helburua arriskuak kudeatzea, espekulazioa edo prezioen gorabeherak aprobetxatzea izan daiteke.