Fisio eta Fusio Nuklearra: Energiaren Sortzaileak

Fisio

Nukl ato batzuek sor ditzakete energía kant handia, baldin nukl arinagoak eratzeko moduan zatitzen badira. Proz fisio-nuklearra. Fisio nuklearra erreakzio nukl bat da, non nukl astun bat neutroiez bonbardatuz, nukl zatitu eta 2 nuk arin sortu. Proz hortan, zenbait N eta ener kanti handia askatu. 1938- Hann eta Strassmann 2 fisikari alemán uranio 235 isotopo nukl fisionatzea lortu. U(235-92)+n(1-0)=Ba(141-56)+Kr(92-36)+3n(1-0). Neutroia n(1-0) izendatu. Erreak nukl horren produktu masa-defektua 0,2154 u-koa, hots, uranio-235 nukl fisionatuz 200MeV askatu. (marraz- 1neu + 1U nukl, Naren irensketa, Naren fisioa, 1Ba + 1Kr + 3n). energikoki hitz egiten, U-235 nukl ez da berez fision. Aktibazio-energ bat bereganatzea, nukl N irensten. Nukl baten fisi askaturiko N veste nukl batzuen fisio parte hartu ahal dezakete, kate-erreakzioo nuklearra. –kontrolatu; fisi askatu N kop handiegi denean, gehiegi N xurgat materiala sartzen da, erreak leherketa bihurtuz. zentral N/urpekoen/koheteen sorgail laguntzai burutu. –ezkontrolatu; ez da elemen kontrola erabiltzen gehiegizko N xurgatzeko, eta erreak leherketa bihurtu. Bonba atomiko burutu.

Fusio

Zenbait N atomi energi kanti handia aska ditzake, baldin N astunago bat sortzeko elkarrekin batzen badira. Prozesu fusio nuk. FU nukl deritzon erreakzi nuklearrean, 2 nuk arin batu eta nuk astunago bat eratu. Ener Kant handi askatu. Adibi, deuterio eta tritioa, H isotopo, helio-4 motako atomo bakoitzeko. H(2-1)+H(3-1)=he(4-2)+n(1-0). Masa-defektua 0,0189u, eta hori 17,6 MeVko energi-askapenari dagokio. (marraz- 2-1deute + 3-1tritio, N fusi, He(4-2) + 1-0n. fisio gertatzen den bezala, fuis nukl bat abiarazteko, aktibazio-energia baten premia dago. FU kasua, aldara elektroes gaindi behar den energía, ener termi handi (10ber6K baino gehio). Bakarrik, era naturalean bakarrik (eguzkia-izarrak). –kontrolatu; ez da lortu era errentagarrian, zaila erreaktiboak konfinatzea eta hórrela mantentzea, tenper handiak lortu.